عنوان مقاله :
تاريخ گذاري روايات افتاء تقيه‌اي با روش تحليل متن و اسناد
عنوان به زبان ديگر :
Dating the Hadiths of Exerting Taqīya, Using the Text-Isnād Analytical Method
پديد آورندگان :
شم آبادي، مرضيه دانشگاه آزاد اسلامي واحد سمنان , حسيني، بي بي زينب دانشگاه فرهنگيان تهران - گروه الهيات , رضاداد، عليه دانشگاه فرهنگيان تهران - گروه معارف اسلامي
كليدواژه :
اباحي‌گري , احكام ظاهري , تقيه , غلو , فتوا , مسترشد
چكيده فارسي :
يكي از پرسش‌هاي بنيادين در دانش اصول فقه، امكان تقيه در بيان حكم شرعي توسط امام معصوم(ع) است. در اين باره ديدگاه‌هاي مختلفي بين اصوليان مطرح شده است، در اين پژوهش، دو روايت كه تصريح بر إفتاء تقيه‌اي دارد و مهم‌ترين مبناي قائلان به صدور اخبار تقيه‌اي از زبان امام معصوم (ع) است، با روش تاريخ‌گذاري منبع و متن نقد مي‌شود. تاريخ‌گذاري منبع و متن اين دو روايت و مقايسۀ آن با روايتي مبسوط در همين موضوع، نشان‌گر درج انديشه‌هاي غاليانه در اين روايات با هدف نشر اباحي‌گري است. معناشناسي تاريخي واژگان إفتاء، تقيه، مسترشد و شاكّ، نشان‌گر ارتباط بخش مدرج اين دو روايت با انديشه‌هاي غاليان در قرن سوم هجري در عراق است. تحليل كيفي و كمي اين دو روايت به انضمام روايتي مفصل‌تر، كه در واقع شرح و توضيح بخش مدرج دو روايت نخست، به شمار مي‌آيد. نشان مي‌دهد، غرض اصلي در اين سه روايت، بيان حكم شرعي نيست؛ بلكه هدف، بيان سرّي بودن طريقت و تناقض آن با ظاهر و عدم ثبات احكام شرعي به عنوان جزئي از ساختار انگارۀ اباحي‌گري در قرن سوم هجري است.
چكيده لاتين :
One of the most fundamental questions in Usūl al-Fiqh is if it is possible to exert taqīya in making religious laws from Infallible imams (AS). Usūlī scholars are different concerning this matter. Here, two hadiths that refer to the exertion of taqīya in making religious laws, which have been used as the most important documents by the advocates of such exertion from the Infallible Imams (AS), are analyzed while using the method of dating source and text. Dating the source and the text of these two hadiths and comparing them with a related detailed hadith indicate that the exaggerators (ghulāt) inserted their ideas into these hadiths for distributing libertinism (ibāhah). The historical etymology of the terms, 'iftā', taqīya, mustarshid and shakk proves that the interpolated (mudarraj) part of two hadiths are connected to the ideas of Iraqi exaggerators during the 3rd century AH. A qualitative and quantitative analysis of these two hadiths as well as a more detailed hadith, which in fact explains the interpolated part of two hadiths, indicate that the main purpose of these three hadiths was not to express a religious law, but to show the secret nature of the process, its contradiction with the appearance of religious laws, and instability of the religious laws as the very structure of libertinism in the 3rd century AH.
عنوان نشريه :
پژوهش هاي قرآن و حديث
