بررسي فرايند بي نواسازي جامعه شهري و ارزيابي واكنش فرودستان در سده دهم هجري؛ با رويكرد به منازعات قدرت در سده اول حكمراني صفوي

Investigating the process of urbanization and the evaluation of the reaction of the lower classes in the tenth century AH; With an approach to power struggles in the first century of Safavid rule

وضع زندگي توده هاي مردم متاثر از شيوه حكمراني شاه و نحوه سياست ورزي نخبگان سياسي در دوره صفوي بود. بروز شرايط جنگي با همسايگان، برقراري منازعات داخلي و بوجود آمدن كانونهاي متعارض قدرت در اثر ضعف حكومت مركزي، سركشي قزلباشان، استقلال طلبي حكام محلي و غارتگري برخي قبايل مرزنشين به نگام پريشاني اوضاع، از علل برهم خوردن تعادل جامعه شهري و فرودستي مردمان در اين دوره بحساب مي آيد. تحقيق حاضر، در زمره مطالعات بين رشته اي است؛ بدين معني كه متكي بر مطالعات جامعه شناسي فرودستان و مطالعه تاريخي خواهد بود و از رويكرد تبييني و تفسيري در بخش مطالعات تاريخي بهره خواهد برد. اين پژوهش بدنبال پاسخ اين پرسش است كه بي نواسازي جامعه شهري در اثر برقراري منازعات قدرت چگونه رخ مي دهد؟ و فرودست سازي مردمان چه پيامدهايي را در بازتوليد منازعات بيشتر بدنبال داشت؟ همچنين واكنش سياسي فرودستان در مقابل وضعيت نابسامان خود چه بوده است؟ اين نوشتار بدين برداشت كلي رسيده است كه در اين دوره، توده هاي شهرنشين به شكل روزافزوني، هستي و پشتوانه هاي مالي خود را از دست دادند و فرصتي براي احياي منابع مالي و بازگشت به زيست متعادل نيافتند و بخشي از آنها به قعر سلسله مراتب اجتماعي سقوط كردند. كاهش كيفيت زندگي به افزايش تعداد فرودستان شهري انجاميد. در چنين شرايطي فرودستان جهت تغيير در وضعيت و بهبود شرايط شان با پيوستن و همراهي در پاره اي از اعتراضات و شورشهاي اجتماعي اين دوره، به اقدامات خشونت باري نيز دست زدند.

The emergence of war with neighbors, internal conflicts and the emergence of conflicting centers of power due to the weakness of the central government, the rebellion of the Ghezelbas, the independence of local rulers and looting of some border tribes during the turmoil, the causes of urban imbalance and low This period counts. The present study is an interdisciplinary study; This means that it will rely on sociological studies of the lower classes and historical study and will use an explanatory and interpretive approach in the field of historical studies. This study seeks to answer the question of how the impoverishment of urban society occurs as a result of power struggles? an‎d what were the consequences of subjugating the people in reproducing more conflicts? Also, what was the political reaction of the lower classes in the face of their unhealthy situation? This article has reached the general conclusion that in this period, the urban masses increasingly lost their existence and financial support and did not have the opportunity to revive financial resources and return to a balanced life, and some of them to the bottom of the social hierarchy. They fell. Decreased quality of life led to an increase in the number of urban downtrodden. In such circumstances, the lower classes, in order to change their situation and improve their situation by joining and accompanying some of the protests and social riots of this period, also resorted to acts of violence.