تأثير شرايط مختلف نگهداري بر خصوصيات كمي و كيفي اسانس گل محمدي (Rosa damascena Mill.)

The Effect of Different Storage Conditions on Quantitative and Qualitative Characteristics of Rosa damascena Essential Oil

گل محمدي يكي از مهم‌ترين گياهان معطر است كه براي توليد اسانس و گلاب كشت مي‌شود. زمان نگهداري گل تا مرحلة تقطير متغير و تأثير آن بر كميت و كيفيت اسانس گل متفاوت است. براي آگاهي از تغييرات در زمان نگهداري، مقدار اسانس و مواد مؤثر گل محمدي بلافاصله پس از چيدن گل و بعد از يك و سه روز نگهداري در دماهاي 5-، 4 و 25 درجه سلسيوس بررسي شد. نتايج آزمون‌هاي كمي نشان داد كه در دماي 25 درجه سلسيوس پس از 24 ساعت حدود 6/4 درصد از رطوبت و 50 درصد از اسانس گل از دست مي‌رود. بررسي‌ها نشان داد پس از دو روز نگهداري در دماي محيط، كاهش اسانس قابل توجه است ولي پس از اين مدت از شدت كاهش آن كاسته مي‌شود. پس از دو روز نگهداري در دماي 4 و 5- درجه سلسيوس ، تغيير معني‌داري در ميزان اسانس نمونه‌ها مشاهده نشد. از نظر آزمون‌هاي كيفي تغييرات مقدار سيترونلول در گل نگهداري شده در دماي 25 درجه سلسيوس پس از سه روز نگهداري روندي صعودي داشت و از 31.72 درصد اوليه به 39.2 رسيد. نسبت سيترونلول به ژرانيول طي تخمير پس از يك و سه روز نگهداري در دماي 25 درجه سلسيوس از 1.4 اوليه به ترتيب به 8.55 و 14.4 رسيد. در حالي كه در دماهاي 4 و 5- درجه سلسيوس و پس از يك روز نگهداري، ميزان تغييرات در نسبت سيترونلول به ژرانيول نسبت به مقدار اوليه قابل توجه نبود. بر اساس نتايج اين پژوهش نگهداري گل در دماي 4 درجه سلسيوس پس از يك روز، تغييراتي در ميزان اسانس استحصالي و كيفيت آن ايجاد نمي‌شود.

From harvesting time to distillation, Rosa damascena is subjected to evaporation and fermentation; the enzymatic activities occur in Rosa damascena affect the essential oil content and its components. Statistical analysis using factorial method, with three replications was carried out to determine the effects of storage of flower on essential oil content at 25°C, 4°C and - 5°C during 0, 1 and 3 days of storing. Gas chromatography analysis was also carried out for each treatment. Results indicated that the flowers lost 6.4% of the moisture content, and 50% of essential oil content 24 hours after storage at 25°C. The loss was not significant during two days of storage at 4°C and - 5°C. Citronellol content increased from 31.72% in fresh flower to 39.2% during three days of storage at 25°C. The ratio of citronellol to geraniol was 1.4, 8.55, and 14.4 at the harvesting time, after one day and after three days of storage at 25°C respectively, while the ratio did not meet significant change for the flower stored at 4°C and - 5°C. Storing the flowers at 4°C for one day could save relatively essential oil content and its components.