ارزيابي توسعه معماري و شهرسازي مدرن‌ در معماري خانه‌هاي قاجار(مورد شناسي: شهركرمانشاه در منطقه غرب ايران)

تحولات معماري و فضاهاي شهري كرمانشاه در دوران قاجار همزمان با ظهور فرآيند توسعه و رشد كالبدي شهرهاي ايران، به واسطه‌ي ورود شاهزادگان قاجار به كرمانشاه و تاثيرات موقعيت ارتباطي اين شهر محقق شد. بدين ترتيب زمينه لازم براي شكل‌گيري و توسعه‌ي فضاهاي شهري و معماري، تغيير روابط اجتماعي، تفكيك اقشار جامعه و پيدايش نيازهاي جديد پديد آمد. در اين پژوهش، چگونگي شكل‌گيري معماري خانه‌هاي‌ قاجار در منطقه غرب ايران و به طور اخص شهر كرمانشاه‌ و بررسي رابطه‌ي الگوهاي توسعه معماري و شهرسازي مدرن با معماري‌ خانه‌هاي ‌قاجار به عنوان پرسش‌هاي اساسي تحقيق مطرح شده است. اين پژوهش ‌با روش تاريخي، تفسيري مبتني بر سه مرحله‌ي «ارزيابي فرآيند توسعه معماري و مولفه‌هاي‌ تاثيرپذيري ‌از شهرسازي غرب در خانه‌هاي ‌قاجار»؛ «بررسي خانه‌هاي شاخص بر اساس مباني نظري و چگونگي تاثير معماري غرب و فضاي شهري مدرن بر معماري دوره قاجار» و «چگونگي شكل‌گيري و دگرگوني متاثر از معماري غرب و فضاي شهري مدرن و انعكاس‌ آن بر كالبد معماري و شهرسازي ‌در خانه‌هاي كرمانشاه درمنطقه غرب ايران» صورت گرفت. تحليل موضوع در اين نوشتار بر اساس جمع‌آوري اطلاعات به صورت اسنادي، كتابخانه‌اي و مطالعات ميداني براي بررسي محدوده‌ي مطالعاتي مورد نظر ميسر شد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه دولت قاجار زمينه‌هاي تغييرات و الگوبرداري از تمدن غرب را در فضاي سنتي جامعه ايران‌ فراهم نموده و در اين دوره ساختمان‌هايي ‌به سبك تلفيقي با عناصر و تزئينات متاثر از معماري و الگوهاي توسعه شهري غرب در معماري ايران ظهور كرده است. فرآيند ارزيابي در اين پژوهش مطابق شاخصه‌هاي تعيين شده، مبين آن است كه ميزان تاثيرگذاري و الگو‌برداري شامل ‌دوران تداوم سنت‌هاي معماري ايران، دوران تلفيق معماري سنتي ايران با معماري غرب و دوران جايگزين شدن معماري غرب با معماري سنتي ايران است. سير تكاملي ‌و تغييرات كالبدي معماري خانه‌هاي قاجاري كرمانشاه بر اساس وابستگي به تحولات اجتماعي، اقتصادي، سياسي و فرهنگي در ساختار شكل‌گيري و توسعه شهر قاجاري كرمانشاه ميسر شده است.