شناسايي عوامل مؤثر بر نابرابري منطقه‌‌اي در ايران

نابرابري منطقه‌‌اي به‌عنوان يكي از اشكال موجود نابرابري، ازجمله مباحثي است كه در نظام فرصت مطرح بوده و حضور/غياب و شدت/ضعف آن تأثير مهمي بر كمّيت و كيفيت نظم و انسجام جامعه در سطوح و ابعاد مختلف دارد. اين مسئله به‌ويژه در كشورهاي درحال‌توسعه يك مسئلۀ جدي است. با توجه به اهميت موضوع، اين مطالعه درصدد شناسايي عوامل مؤثر بر نابرابري منطقه‌‌اي در ايران است. پژوهش حاضر از نوع توصيفي-اكتشافي بوده است و جامعۀ آماري تحقيق را كارشناسان آشنا به موضوع نابرابري و توسعۀ منطقه‌‌اي ايران تشكيل مي‌‌دهند كه به روش گلوله‌برفي، تعداد 10 نفر از آن‌ها به‌عنوان نمونۀ آماري تحقيق انتخاب شدند. همچنين براي تجزيه‌وتحليل داده‌‌ها از روش تحليل محتوا، مدل‌سازي ساختاري تفسيري( (ISM و تحليل MICMAC استفاده شد. نتايج تحقيق نشان داد كه از بين 47 عامل شناسايي‌شدۀ اوليه، 14 عامل ازجمله عوامل ضعف برنامه‌‌ريزي درست، تصميم‌هاي مديران و برنامه‌‌‌ريزان و ضعف دسترسي به امكانات و تجهيزات، در محاسبۀ روايي محتوايي، ضريب CVR بالاي 0.75 را كسب كردند و به‌عنوان عوامل نهايي نابرابري منطقه‌‌اي شناخته شدند. همچنين سطح‌‌بندي عوامل نشان داد كه عوامل مربوط در شش سطح قابل‌طبقه‌‌بندي هستند. عوامل منابع منحصر‌به‌فرد و قابليت‌‌ها با 29 درصد اشتراك در پايين‌‌ترين سطح و عوامل تمركزگرايي و ناكارآمدي دولت با 90 و 91 درصد اشتراك در بالاترين سطح قرار گرفتند. دسته‌‌بندي آن‌ها نيز نشان داد كه عوامل محدوديت نيروي انساني (با امتياز قدرت نفوذ 10 و ميزان وابستگي 5)، كمبود منابع مالي و سرمايه‌‌‌گذاري (با امتياز قدرت نفوذ 8 و ميزان وابستگي 7) و كم‌‌توجهي به پژوهش (با امتياز قدرت نفوذ 13 و ميزان وابستگي 5)، كليدي‌‌ترين عوامل نابرابري منطقه‌‌اي هستند و تأثير بسيار زيادي بر نابرابري دارند.