ارزيابي ديناميك جانبي مجراي رودخانه كهمان

ارزيابي مورفولوژيكي رودخانه براي درك شرايط كنوني و پتانسيل تغييرات احتمالي آن، جهت برنامه‌ريزي محيطي امري ضروري است. در اين مطالعه مورفولوژي رودخانه كهمان، از سراب خاصان تا منطقه دوآب به طول 38.62 كيلومتر ارزيابي شد. بدين‌منظور تصاوير ماهواره لندست، سنجنده‌هاي TM و OLI در سال‌هاي 1374 و 1399 تهيه و مجراي رودخانه كهمان بر روي اين تصاوير با استفاده از شاخص تفاضل آب نرمال شده بارزسازي گرديد. سپس ديناميك جانبي مجراي رودخانه كهمان با استفاده از روش ترانسكت و آهنگ مهاجرت مجرا مورد بررسي قرار گرفت. متوسط جابجايي مجراي رودخانه كهمان در بازه زماني(13991374) با استفاده از شاخص نرخ مهاجرت مجرا 2.51 متر در سال برآورد گرديد. كم‌ترين ميزان اين شاخص در ترانسكت‌هاي شماره 49، 50 و 48 به‌ترتيب 0.18، 0.21 و 0.37 متر در سال بوده كه دره‌هاي كوهستاني و عمليات تثبيت كناره هاي رودخانه، مهم‌ترين دليل كنترل و تثبيت كناره‌هاي مجراي رودخانه كهمان در اين ترانسكت‌ها تشخيص داده شد. هم‌چنين بيشترين مقدار نرخ مهاجرت در ترانسكت‌هاي 4، 32 و 30 به‌ترتيب 4.80، 5.05 و 6.12 متر در سال برآورد گرديد. ميانبر‌ها و فرسايش‌پذيري زياد مواد كناره و دشت سيلابي از عوامل اصلي بالا بودن نرخ مهاجرت مجرا در اين ترانسكت‌ها بوده است. محاسبه تغييرات مساحت ترانسكت‌ها نشان داد كه حدود 185.85 هكتار از زمين‌هاي مجاور رودخانه كهمان در بازه زماني(13991374) تخريب شده است. به عبارتي به طور متوسط هر سال حدود 7.43 هكتار از اين اراضي در نتيجه‌ي جابجايي مجراي رودخانه كهمان فرسايش يافته و از بين رفته‌اند. بنابراين مي‌توان گفت جنس مواد كناره‌هاي رودخانه كهمان در محدوده دشت و مناطق كشاورزي سبب افزايش مهاجرت جانبي مئاندرها شده و عرض دره افزايش و دشت سيلابي مجاور رودخانه كاهش چشمگيري پيدا كرده است.