ارزيابي نظريه غلام احمد پرويز در تجديد پذيري وحي سنت

The Evaluation of Ghulām Aḥmad Parwīz’s (the Qur’ānist Thinker of the Indian Peninsula) Theory on the Repeatability of the Sunna Revelation

در دو قرن اخير، عده‌اي از متفكران مسلمان در شبه قاره هند، جنبش‌هايي را با اهدافي نوگرايانه پديد آوردند كه به لحاظ نظري به برداشت هاي خاصي از دين منتهي شد. آن‌ها كه بعدها به قرآنيون مشهور شدند، رويكردي انتقادي، در مواجهه با سنّت نبوي داشتند. نكته محوري در مباحث همه‌ قرآنيان شبه‌قاره هند، تأكيد بر قرآن‌بسندگي و بي‌نيازي از سنّت بود. غلام احمد پرويز، متفكر قرآني معاصر شبه قاره، از جمله شخصت‌هايي است كه در قرآن-بسندگي، تقريري نو نسبت به نظريه‌هاي قبلي دارد. از ديدگاه وي، وحي قرآن ثابت است و وحي سنت تجديدپذير. از آن جا كه اين نظريه، متأثر از نظريه‌هاي نوانديشانه غربي درباره وحي است و با نظريه‌هاي اسلامي تناقض دارد، نوشته حاضر، در صدد برآمد تا با روش توصيفي- تحليلي و تكيه بر منابع اسلامي به بررسي و نقد نظريه‌اش بپردازد. بر اساس بررسي‌ها، نظريه پرويز چهار مولفه دارد: بر اساس آيات قرآن، فرمان‌هاي پيامبر(ص) در حوزه سنت، مانند هر انسان ديگري در معرض اشتباه قرار دارد؛ پيامبر(ص) و اصحابش براي سنتي كه در قالب حديث ثبت شده بود، اهتمامي نداشته‌اند؛ عقل براي تشريح جزئيات دين، تحت دلالت و هدايت قرآن، در تمام حالات كافي و وافي خواهد بود؛ طبق آياتي از قرآن، وحي سنّت نسبت به غير پيامبر(ص) خاصيت تعميم‌پذيري دارد. نقد‌هايي كه بر اين مولفه‌ها وارد است، عبارتند از: آياتي كه پرويز بر اساس آن‌ها مدعي خطاپذيري سنّت پيامبر(ص) است، دلالتي بر اين امر ندارند. برخلاف نظر وي، پيامبر(ص) و ياران او در زمان حياتش، اهتمام فراواني به سنت داشته‌اند.

Although all Qur’ānists of the Indian Peninsula emphasize the Qur’ānism and needlessness to the sunna, they adopt different explications for this issue. Ghulām Aḥmad Parwīz, the contemporary Qur’ānist thinker of the Indian Peninsula, is one of the figures who has given in a new explication in this regard. His exposition of Qur’ānism is tied to his classification of the different types of revelation. In his opinion, the qur’ānic revelation is fixed, while the sunna revelation is repeatable. Since his theory about the repeatability of the sunna revelation is influenced by the Western intellectuals about the revelation and contradicts the Islamic theories, the study at hand aimed at examining and criticizing his theory. The results of this investigation show that Parwīz’s theory – which relies on the intellect, the qur’ānic verses, and the history of Islam – has four components. First, based on the qur’ānic verses, the orders of the Prophet (s) in the sunna realm (like those of any other human) is prone to mistakes. Second, the Prophet (s) and his Companions did not make efforts with regard to the sunna that was recorded in the form of Ḥadīths. Third, intellect, under the guidance of the Qur’ān, is sufficient in all conditions for the explanation of the details of religion. Fourth, according to some verses of the Qur’ān, the sunna revelation can be generalized to people other than the Prophet (s). However, there are some criticisms against these components. First, the verses that Parwīz uses to claim ...