اثر فتانترن بر شاخص‌هاي فيزيولوژيك و القاي تنش اكسيداتيو درگياه آفتابگردان (Helianthus annuus)

درحال‌حاضر، يكي از مشكلات زيست‌‌محيطي ورود تركيبات آلاينده آلي پايدار نظير تركيبات آروماتيك چندحلقه‌اي مانند فنانترن به محيط‌زيست است. در اين پژوهش اثر غلظت‌هاي 0، 5 و100 ميلي‌گرم بر ليتر از فنانترن بر شاخص‌هاي رشد، رنگيزه‌هاي فتوسنتزي، فعاليت برخي آنزيم‌هاي پاداكساينده و برخي فعاليت‌هاي بيوشيميايي گياهچه‌هاي 50 روزه آفتابگردان بررسي شد. بذرهاي آفتابگردان در گلدان‌هاي حاوي پرليت داراي غلظت‌هاي مختلف از فنانترن كشت شدند. سپس، گلدان‌ها به حد ظرفيت مزرعه‌اي توسط آب مقطر آبياري شدند و به‌مدت 1 هفته در تاريكي قرار گرفتند. پس از جوانه‌زني، دانه‌رست‌ها در فتوپريود 16 ساعت روشنايي و 8 ساعت تاريكي، دماي oC3025، رطوبت 5060 درصد و شدت نور 80 ميكرومول بر مترمربع بر ثانيه قرار گرفتند و پس از 50 روز برداشت شدند. شاخص‌هاي رشدي گياه آفتابگردان در سطح 100 ميلي‌گرم بر ليتر فنانترن كاهش معني‌داري نشان دادند. تيمار فنانترن باعث افزايش غلظت كلروفيل a و b و همچنين، كارتنوئيدها در گياهان تيمارشده نسبت به نمونه‌هاي شاهد شد. غلظت تركيبات پاداكسانيده غيرآنزيمي نيز در گياهان تيمارشده با فنانترن تغييرات معني‌داري نشان داد. فعاليت آنزيم‌هاي پاداكساينده سوپراكسيدديسموتاز، آسكوربات‌پراكسيداز و پراكسيداز به‌ويژه در ريشه افزايش معني‌داري داشت. در مجموع، به نظر مي‌رسد كه سميّت فنانترن باعث القاي تنش اكسيداتيو در آفتابگردان مي‌شود و گياه سيستم پاداكسايشي آنزيمي را به منظور تعديل شرايط تنش افزايش مي‌دهد. همچنين، فنانترن از طريق آسيب رساندن به غشاهاي سلولي در ريشه به تضعيف سيستم ريشه‌اي منجر مي‌شود و باعث اختلال در جذب آب و مواد غذايي مي‌گردد و در نهايت موجب كاهش شاخص‌هاي رشدي در گياه آفتابگردان مي‌شود.