بررسي سبك شناسي آداب‌الحرب و الشجاعه

زمينه و هدف: كتاب آداب‌الحرب و الشجاعه تأليف منصوربن مباركشاه معروف به «فخر مُدبّر»، از نويسندگان سده ششم و هفتم هجري است. متون نثر پارسي قرن ششم و هفتم هجري بيشتر بسمت نثر متكلّفانه و مصنوع گرايش دارد اما نثر كتاب آداب‌الحرب و الشجاعه، ساده و بي‌پيرايه است؛ هرچند مانند بسياري از كتابها در مقدمه و ديباچه كتاب، نثر اندكي اديبانه است. روش مطالعه: در اين مقاله، كتاب آداب‌الحرب و الشجاعه از نظر سبك‌‌شناسي، به روش اسنادي و كتابخانه‌اي بررسي ميشود. يافته ها: در متن، جمله‌ها اغلب كوتاه است. ترتيب اجزاي جمله رعايت شده است. جمله‌ها و واژگان مترادف كاربرد فراواني دارند. از ديگر ويژگيهاي سبكي اين كتاب كاربرد همزمان دو حرف ربط «كه تا»، استفاده از «واو عطف» براي پيوند جمله‌ها بجاي نقطه، كاربرد حرف اضافه مركب «از براي»، استفاده از قيدهاي «في الفور، الحال، في‌الحال، آن حال»، عدم استفاده از حروف ربط و آوردن افعال بصورت صيغه فاعلي، استفاده از حرف پيشوند «ب» بر سر افعال بويژه فعل ماضي است. صور خيال همچون تشبيه، استعاره، كنايه و مجاز و نيز عناصر بديعي، برخلاف آثار مؤلّفان هم‌عصر فخر مُدبّر در آداب‌الحرب، كم‌كاربرد است كه گاه نويسنده متناسب با متن، آنها را بكار برده است. از نظر فكري از مسائل اخلاقي و حكمي مانند: قطعي بودن مرگ، پند و اندرز، رعايت حزم و احتياط، اغتنام فرصت، آرايش جنگي و شيوه هاي نبرد و ابزار و آلات جنگ، نيز ذكر اوصاف مستحسن پادشاهان، فرمانروايان، وزراء و فرماندهان سپاه سخن گفته است. نتيجه گيري: نثر آداب‌الحرب از جمله نثرهاي علمي است و نويسنده آن گرايشي به اظهار فضل در عربي‌داني و مغلق‌نويسي نداشته است. در متون تعليمي شيوه ساده‌نويسي بهترين راه انتقال مطلب است كه فخر مدبر كاملاً به آن پايبند بوده است.