جهاني شدن، تشديد شهرنشيني و افول تنوع زباني

پديده جهاني شدن در عصر كنوني سبب بروز تحولات عميق و گسترده‌اي در زندگي انسان‌ها شده است. بر اثر جهاني شدن و رشد سرمايه‌گذاري، روند حركت نيروي انساني به شهرها افزايش يافته و شهرنشيني تشديد شده است. شهرنشيني افزون‌بر تغييرات جمعيتي، تغيير در شيوه زندگي، نظام ارزشي و در يك كلام تحول فرهنگي افراد را نيز با خود به‌همراه دارد. مهم‌ترين عنصر فرهنگي كه به‌علت شهرنشيني در جوامع چندفرهنگي از دست مي‌رود، زبان است. هدف اين مقاله پاسخگويي به اين پرسش است كه جهاني شدن چگونه از راه شهرنشيني بر تنوع زباني تأثير مي‌گذارد؟ فرضيه مقاله اين است كه جهاني شدن با تشديد شهرنشيني به دو گونه بر زبان‌ها تأثير منفي مي‌گذارد و سبب افول تنوع زباني مي‌شود: نخست، از راه همانندسازي و ادغام مهاجران در جامعه جديد شهري؛ و دوم غرق شدن جمعيت ميزبان در جمعيت مهاجر. اين دو صورت از تأثير شهرنشيني بر زبان در بستر تغيير «نگرش زباني» گويشوران اتفاق مي‌افتد. پژوهش‌ها نشان مي‌دهد كه شهرنشيني به دلايل گوناگون با تغيير «نگرش زباني» گويشوران زبان اقليت يا محلي، موجب نگرش منفي گويشوران زبان محلي به زبان خود و نگرش مثبت به زبان معتبرتر مي‌شود، و به انتقال ندادن بين‌نسلي يك زبان و حذف يا مرگ آن زبان منجر مي‌شود. اين مطالعه با تجزيه و تحليل آمارهاي گردآوري شده در پژوهش‌هاي كارشناسان و گزارش‌هاي رسمي يونسكو و دسا درباره تأثير پديده جهاني شدن بر تحولات زبان، و نيز  پيامدهاي جهاني رشد شهرنشيني و براساس چارچوب مفهومي جهاني شدن، شهرنشيني و تنوع زباني انجام مي‌شود. تأثير شهرنشيني بر زبان‌ها نشان مي‌دهد كه چگونه اين عامل مي‌تواند در از بين رفتن تنوع زباني عمل كند و عامل همگوني زباني در جهان باشد.