بررسي تأثير سد گتوند بر تغييرات شوري خاك و پوشش گياهي زمين هاي پايين دست سد با استفاده از تصاوير ماهواره اي و سنجه هاي طيفي

سابقه و هدف: يكي از مهمترين عامل ها يي كه نقش عمده اي در كاهش حاصلخيزي خاك و تخريب زمين هاي كشاورزي دارد، عامل شور شدن خاك است. در بسياري از موارد فعاليت هاي انساني و آبياري زمين هاي كشاورزي با آب شور عامل شوري زايي مي باشد. اين مشكل در منطقه ها ي مختلف كشور ايران و بويژه استان خوزستان به چشم مي خورد. يكي از چالش هاي بحث برانگيز سال هاي اخير در اين استان احداث سد گتوند بر روي بستر نمكي و تاثير آن بر شور شدن زمين هاي كشاورزي پايين دست مي باشد. از اين رو تحقيق حاضر با هدف پايش تغييرات شوري خاك و وضعيت پوشش گياهي منطقه پايين دست سد گتوند در قبل و بعد از آ بگيري اين سد با استفاده از تصويرهاي سنجش از دور و سنجه هاي طيفي و گياهي صورت گرفته است.مواد و رو ش ها: جهت انجام اين تحقيق از سري زماني تصويرهاي ماهوار ه ا ي دو سنجنده ETM+, OLI از سال 2019-1999 استفادهگريدد. پس از دريافت تصاوير و انجام پيش پردازش هاي لازم با استفاده از سنجه هاي گياهي ( NDVI, SAVI) ، سنجه بيوفيزيكي پوشش سطح برگ ( LAI ) و سنجه هاي شور ي خاك، به رو ش طبقه بندي تصميم گيري درختي تغييرات گياهان شوري پسند و گياهان شوري ناپسند با توجه به آستانه به دست آمده در هر سال طبقه بندي و تفكيك گرديدند. سپس نتايج نهايي با توجه به روند تغييرات به دست آمده از سنجه هاي مورد استفاده و روابط همبستگي آنها با تغييرات اكوسيستم گياهي منطقه مورد ارزيابي قرار گرفت .نتايج و بحث: تغييرات پوشش گياهي در چهار سال 2018 ، 2013 ، 2002 ، 1999 كه نسبت به سال هاي ديگر بيشتر بود با روشطبقه بندي نظارت شده مورد مطالعه و بررسي دقيق قرار گرفت و مساحت منطقه هاي تحت پوشش گياهان معمول و گياهانشورپسند تهيه گرديد. براساس نتايج به دست آمده سال 1999 مساحت كل پوشش گياهي بيشه زارها حدود 1117 هكتار بود كه از اينمقدار حدود 134 هكتار آن مربوط به پوشش گياها ن شوري پسند برآورد گرديد. اما اين مقادير د ر سا ل 2018 حدود 921 هكتا ر برآوردگرديد كه منطقه هاي تحت پوشش گياهان شورپسند به 445 هكتار و گياهان شوري ناپسند به 476 هكتار تغيير يافته است.نتيجه گيري: نتايج تحقيق، بيانگر شروع بيشترين تنش ها در اكوسيتم گياهي منطقه و همزماني افت ميزان پوشش سطح برگ و NDVIبا آبگيري سد گتوند از سال 2011 است. اين همزماني كه ناشي از شوري آب درياچه سدگتوند و در نتيجه رودخانه كارون است، رويافزايش شوري و تغييرات كيفيت خاك منطقه و به تبع آن افزايش گياهان شوري پسند و همچنين تخريب بالاي پوشش گياهي منطقه تأثير چشمگيري نشان مي دهد. شرايط موجود مي تواند در طولاني مدت چالش هاي جدي تري براي اكوسيستم گياهي منطقه ايجاد كند كه تغيير اكوسيستم گياهي به سمت گياهان شوري پسند از مهمترين خطرهاي جدي آن به شمار مي رود .