بايدها و نبايدهاي سلوك در مقالات شمس در پيوند با نگاه هستي شناسي وي

The do's and don'ts of behavior in Shams's articles in connection with his ontological view

زمينه و هدف سلوك را مي توان مهمترين ركن تصوف و عرفان و وجه تمايز آن از ديگر نظام هاي ديني و معرفتي دانست. وجود طرح هاي متنوع و اختلاف در كيفيت سلوك در سنتهاي گوناگون عرفاني، علاوه بر وجود نظام هاي تربيتي، متاثر از نگاه هستي شناسي حاكم بر آن مشرب عرفاني است. ازاينرو جايگاه خدا و انسان و كيفيت رابطه اين دو در هر نظام معرفتي و هستي شناسي، سلوك خاص خود را الزام و تبيين ميكند. هدف اين پژوهش عبارتست از تحليل و بررسي مباني سلوك در كتاب مقالات در پيوند با نگاه هستي شناسي شمس كه در اين پژوهش از اين مباني با عنوان «بايدها و نبايدها» تعبير شده است. روش مطالعه اين پژوهش به شيوه توصيفي- تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه اي انجام شده است. محدوده و جامعه مورد مطالعه، مقالات شمس تبريزي، به تصحيح محمد علي موحد است كه توسط انتشارات خوارزمي منتشر شده است. يافته ها شمس تبريزي از صوفيان تاثيرگذار سده هاي ميانه، بعنوان عارفي مبتكر و خلاق در باب موضوعات انسان شناسي، خداشناسي و هستي‌شناسي، در بسياري از موارد و من جمله سير و سلوك داراي انديشه هاي نو و بديعي است كه با توجه به تاخر زماني در شناخت وي و انديشه هايش، ضرورت توجه بيشتري را مي طلبد. بررسيها نشان داد از ديدگاه شمس، انسان از جايگاه حقيقيش، به عنوان خليفه‌الله دور افتاده با انجام اعمال و پرهيز از مواردي در قالب سلوك مي تواند اين جايگاه را بازيابد. نتيجه گيري نتيجه اين پژوهش گوياي اين است كه بايدها و نبايدهاي سلوك در مقالات شمس، پيوندي آشكار با نگاه هستي شناسي وي دارد، و مجموعه آنها در قالب دو گزاره قابل تقسيم بندي هستند: 1- آنچه كه بيرون و در زندگي مادي سالك بايد بدان توجه كند (سلوك انسان در جامعه) 2- آنچه كه در دل و انديشه سالك بايد اتفاق افتد (سلوك دروني). در مورد اول، آنچه بيشترين اهميت را دارد، احساس نياز دروني و رابطه مبتني بر عشق و شناخت حجاب است و درمورد الزامات بيروني كه سالك بايد بدان توجه كند، انتخاب پير بيشترين اهميت را دارد.

BACKGROUND an‎d OBJECTIVES: Spiritual journey can be considered as the most important pillar of Sufism and mysticism and as the feature distinguishing it from other religious systems. So, a great part of Sofieh teachings has been centered on defining and explicating this spiritual journey. Existence of different steps in the evolutional journey not only superficialy indicates the existence of rituals, attitudes and educational systems, but also is in depth an influence of Sufis’ ontological view (as the one who plans the journey for his followers). Therefore, the place of God and Man in the hierarchy of the being and the relationship between these two plays a crucial role in howabouts of the journey. METHODOLOGY: This research was conducted in a descriptive-analytical manner using library resources. FINDINGS: Shams Tabrizi is one of the influential Sufis of the middle Ages. He is also regarded as an innovative and creative mystic in areas of anthropology, theology and ontology. In many regards, for example in terms of spiritual journey he has new and innovative ideas that deserve more attention. He believes that man has fallen apart from his true place, which is Khaliftulah. Therefore, he can regain his position through doing some actions and avoiding some other actions. CONCLUSION: Shams’ teachings regarding spiritual journey can be divided into two categories: 1) What the seeker should pay attention to on the outside and in the material life (human journey in society) & 2) what should happen in the heart and mind of the seeker (inner journey). In the first case, what is most important is the feeling of an inner need and a relationship based on love and knowledge of hijab, and te external requirement which must be observed by the seeker is choosing a guru.