بررسي فقهي شرط عجز از تفصّي در تحقق اكراه با تكيه بر نظر شيخ انصاري

تفصّي به‌معناي فرار و خلاصي از اكراه را شيخ انصاري به‌عنوان يكي از شروط تحقق اكراه بر شمرده است. به‌ادعاي ايشان از ادله چنين بر مي‌آيد كه در تحققِ اكراه، بين تفصّي از طريق توريه و غيرتوريه تفاوت است و در تفصّي با توريه ولو باوجود امكان تفصّي براي مكرَه باز هم اكراه محقق است. اين اجتهادورزيِ شيخ در مسئلۀ شرطيت تفصّي منجر به ارائۀ ديدگاه‌هاي متنوع و گاه اشكالاتي از سوي فقها شده است. نگارندگان با بررسي شرطيت تفصّي در اكراه و تبيين ديدگاه شيخ انصاري و تحليل ديدگاه فقهاي موافق و مخالف دراين‌باره، به اين نتيجه دست يافته‌اند كه ديدگاه مخالفان مبني‌بر ركنيت طيب نفس در شروط متعاقدين، مناقشۀ صحيحي بر كلام شيخ است، ولي مانع پذيرش شرطيت تفصّي در اكراه نيست و قيد امكان تفصّي با توريه كه مخالفان مطرح كرده‌اند، ادعايي بيش نيست. ملاكِ تحقق اكراه در تفصّي با غيرتوريه نيز به‌دليل نبودن ضابطه‌اي عرفي در اين خصوص، باتوجه‌به تفاوت‌هاي روحي‌رواني اشخاص از شخصي به شخص ديگر متفاوت است.