بررسي انتقادي ترجمه گروهك مجاهدين ‌خلق (منافقين) از نهج البلاغه با تكيه بر رويكرد ون ليوون (2008)

ترجمه، يكي از راه‌هاي بازتوليد ايدئولوژي است؛ از همين‌رو شيوه‌هاي تحليل انتقادي ترجمه مي‌تواند معيار مناسبي براي ارزيابي عملكرد مترجمان به‌شمار آيد. در اين ميان، مجاهدين خلق كه بسيار به نهج البلاغه براي تبيين آراء و افكار خود توجه داشتند، در برگردان‌ سخنان حضرت علي (ع) از متن اصلي، ايدئولوژي سازمان خود را منتقل مي‌كردند. اين جستار با تكيه بر روش‌هاي توصيفي تحليلي و از رهگذر مطالعه منابع كتابخانه‌اي به دنبال تبيين مواضع ايدئولوژيك اين گروهك در ترجمه بر اساس الگوي ون ليوون است. الگوي يادشده مبتني بر شاخص‌هاي جامعه‌شناختي معنايي بوده‌‌، به دو بخش كلي اظهار و حذف، تقسيم مي‌شود. يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه گروهك مجاهدين خلق در ترجمه هاي خود از مؤلفه هاي اظهار، بيش از حذف سود جسته‌اند. در برگردان 50 فراز از نهج البلاغه، هفت مؤلفه فعال‌سازي، طبقه‌بندي، واژگان با توضيح، پيوند، تفكيك، عيني‌كردن و حذف به كار رفته است. از اين ميان، سه مؤلفه اظهار كه عبارتند از واژگان با توضيح، طبقه‌بندي و تفكيك، بيشترين بسامد را دارا است. گروهك مجاهدين با استفاده از راهبردهاي بازنمايي كارگزاران اجتماعي، تعريفي منحصر به فرد از كنش‌گران انقلابي ارائه دادند، سپس آنان را طبقه‌بندي و مردم را نسبت به پيروي از اين گروه تشويق كردند. در اثر كاربست اين مؤلفه‌ها، برگردان‌هاي اين گروهك از نهج‌البلاغه به دگرگفتي بدل گشته كه در آن گفتمان سازماني، جايگزين گفتمان علوي شده است.