تحليل مفهوم ماده «فكه» در قرآن كريم و ارزيابي برگردان آن در ترجمه‌هاي معاصر

يكي از واژگان پركاربرد قرآني كه از سوي لغويان و مفسران مورد توجه قرار گرفته، ماده »فكه « به همراه مشتقات آن است. به موازات همين اختلاف معنايي، مترجمان قرآن نيز در بيان معناي واژه فكه گوناگون عمل كرده‌اند. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصيفي - تحليلي و با هدف دستيابي و يافتن ديدگاه صحيح در خصوص معناي ماده‌ »فكه «، به گردآوري، تحليل و ارزيابي ديدگاه‌هاي لغويان و مفسران پرداخته و سپس بر اساس خروجي نهايي، ترجمه‌هاي آيتي، الهي قمشه‌اي، خرمشاهي، رضايي، صفوي، فولادوند، مشكيني، و مكارم شيرازي را از جهت توفيق يا عدم توفيق در معادل‌يابي اين ريشه ارزيابي نموده است. برآيند پژوهش حاضر اين شد كه اصل معنايي و مفهوم لغوي اين واژه به ترتيب »گشودن ميان يك‌چيز با پر كردن چيزي لطيف « و »شادي زياد به همراه غرور « بوده كه در مصاديق مختلفي مانند »ميوه « و »شوخ‌طبعي « به‌عنوان اسبابي براي ايجاد آن معنا به كار مي‌روند. عملكرد ترجمه‌هاي يادشده، براي مشتقات مختلف ماده »ف‌ك‌ه « نيز متفاوت است؛ در برخي موارد، مانند انتخاب معناي »ميوه « براي »فاكهه «، عملكرد آن‌ها موفقيت‌آميز است؛ ليكن در برخي ديگر، مانند معناي »فاكه «، عملكرد مترجمان ضعيف ارزيابي مي‌گردد.