شناسايي پيشران‌هاي مؤثر و كليدي بر روند توسعه با رويكرد آينده‌نگري منطقه‌اي (نمونه موردي: استان مازندران)

آينده‌پژوهي در توسعه و برنامه‌ريزي منطقه‌اي بر يافتن عوامل كيلدي، پيشران‌ها و فقدان قطعيت‌هاي توسعة مناطق در فضاي برنامه‌ريزي تأكيد دارد تا برنامه‌ريز شهري و منطقه‌اي با در اختيار داشتن آن‌ها به‌عنوان اهرم كنترل، به نگاشت و مديريت آينده مطلوب بپردازد. هدف پژوهش حاضر، شناسايي شاخص‌هاي تأثير بر تحقق‌پذيري توسعه استان مازندران، شناخت متغيرهاي كليدي برنامه‌ريزي استان هست. اين پژوهش ازلحاظ هدف كاربردي و ازنظر روش تركيبي از روش‌هاي اسنادي و پيمايشي و ازنظر ماهيت، بر اساس روش‌هاي جديد علم آينده پژوهش، تحليلي و اكتشافي است كه با به‌كارگيري تركيبي از مدل‌هاي كمي و كيفي انجام گرفته است. با توجه ماهيت اين پژوهش، از روش تحليل ساختاري ميك‌مك و دلفي بهره گرفته شده است. در اين راستا، پس از برگزاري جلسات اولية بحث با پانزده نفر از مديران فعال اجرايي استان، اعضاي هيئت علمي و كارشناسان برنامه‌ريزي در سطوح مختلف با تخصص‌هاي علوم اقتصادي، برنامه‌ريزي اجتماعي، جامعه‌شناسي گرايش اقتصاد و توسعه، برنامه‌ريزي شهري و منطقه‌اي، محيط‌زيست، مديريت صنعتي و بازرگاني به‌عنوان جامعة آماري تحقيق، 39 متغير اوليه در قالب شش شاخص اقتصادي، اجتماعي، زيربنايي، سكونتگاهي، زيست‌محيطي و پسوندها شناسايي شد. در ادامه، متغيرهاي اوليه در چارچوب ماتريس اثر متقاطع در نرم‌افزار آينده‌نگاري تعريف شد. آنچه از وضعيت صفحة‌ پراكندگي متغيرها مي‌توان فهميد ناپايداري سيستم مي‌باشد كه اكثر متغيرها در اطراف محور قطري صفحه پراكنده‌اند. در نهايت، با توجه به امتياز بالاي تأثيرگذاري مستقيم و غيرمستقيم، 18 عامل اصلي كليدي در آينده توسعة‌ منطقه‌اي استان مازندران تأثيرگذارند. از بين اين عوامل، مشاركت تأثيرگذارترين عامل كليدي در توسعة‌ منطقه است.، ساختار فعاليت، اشتغال، اقتصاد و مهاجرت در رتبه‌هاي بعد قرارگرفته‌اند.