تحليل جامعۀ مدني در افغانستان: مطالعۀ موردي لويه‌جرگه (1307ـ1382)

Analysis of the Political Construction of the State in Iran Analysis of Civil Society in Afghanistan: Case Study of the Loya Jirga (1928 – 2003)

موضوع اين مقاله مطالعۀ لويه‌جرگه به‌مثابۀ يك جامعۀ مدني سنتي در افغانستان است. مسئلۀ اين پژوهش عدم مطابقت كنش لويه جرگه با روايت نظري آن به‌عنوان يك نهاد مدني سنتي است؛ لويه‌جرگه در برهه هايي از تاريخ افغانستان از فرايند دموكراتيك سازي حمايت كرده و گاهي با حاكمان اقتدارگرا همسو شده است. سؤال اين پژوهش اين است: شروط تأثيرگذار بر كنش لويه جرگه در حمايت از فرايند دموكراتيكسازي در افغانستان كدام‌اند؟ مدل نظري اين مقاله تركيبي است از مفاهيم عدم توسعۀ اقتصادي و اجتماعي، قبيله گرايي و محدوديت كنش دموكراتيك لويه جرگه. يافته‌هاي تجربي اين متن دلالت بر آن دارد كه با توسعۀ اقتصادي ـ اجتماعي و ضعيف شدن قبيله گرايي، به‌مثابۀ يك فرهنگ سياسي ضددموكراسي، لويه جرگه از دموكراتيكسازي كشور حمايت كرده است. در فقدان توسعۀ اقتصادي ـ اجتماعي و حضور پرنفوذ قبيله گرايي در افغانستان، لويه جرگه از اقتدارگرايي حمايت كرده است. در اين مقاله نشان داده شده است كه لويه جرگه ظرفيت نهادي براي كمك به دموكراتيكسازي كشور را دارد، ولي ماهيت كنش آن بستگي به زمينه هاي اقتصادي، اجتماعي و سياسي آن دارد.

This paper examines the role of loya Jirga as a traditional civil society. The problem addressed by this study is defined in term of mismatch between actions of Loya Jirga as a traditional civil society and civil society functions; sometimes Loya Jirga has contributed to the process of democratization and occasionally assisted authoritarian rulers in Afghanistan. The paper aims to answer the question: what conditions make Loya Jirga contribute to the process of democratization in Afghanistan? Conceptual framework model used in the research is composed of socioeconomic underdevelopment, tribalism and limitation of Loya Jirga’s democratic action. The empirical findings indicate that if the rate of economic development increases and tribalism, as an anti-democratic political culture, is weak, Loyal Jirga contributes to the democratization in Afghanistan. It means that Loya Jirga has an institutional capacity to democratize the country, however, the nature of its functions depends on its economic, social and political contexts.