پديد آورندگان :
ارشي، صادق دانشگاه پبام نور، تهران، ايران , گرجي، مصطفي دانشگاه پيام نور آمل، مازندران، ايران , مرادي، ايوب دانشگاه پبام نور، تهران، ايران
كليدواژه :
فردوسي , شاهنامه , دوره بازگشت ادبي , تلميحات شاهنامه‌اي
چكيده فارسي :
به دليل اهميت شاهنامه، اقبال به آن در دورۀ بازگشت ادبي زياد شد. شاعران اين دوره مي‌كوشيدند تا از لحاظ سبكي، مضموني، بلاغي، زباني و... شعر خود را به شعر شاعران بزرگ، به ويژه فردوسي شبيه كنند. هدف مقالۀ حاضر، بررسي پنج ديوان از پنج شاعر برجستۀ اين دوره/مكتب، يعني صحبت لاري، فتحعلي‌خان صبا، قاآني شيرازي، سروش اصفهاني و داوري شيرازي، از منظر انواع تأثيرپذيري از تلميحات شاهنامه‌اي است كه شامل صور خيال متأثّر يا ساخته‌شده با اشارات و داستان‌هاي شاهنامه‌اي، مدح و برتري ممدوح بر شاهان و پهلوانان، جادوي مجاورت، عبرت و تنبّه دادن خواننده از داستان‌هاي عبرت‌برانگيز شاهنامه، ذكر احوال شخصيِ شاعر با بهره‌گيري از داستان‌هاي شاهنامه‌اي، بهره‌گيري از اشارات شاهنامه‌اي در مثَل و استفاده از ظرفيت‌هاي داستاني شاهنامه در دعاي شريطۀ قصيده مي‌باشد. مقايسۀ بسامد تلميحات شاهنامه‌اي در ديوان پنج شاعر مذكور در پايان مقاله و در قالب جدول آماري آمده است. در اين مقايسه قاآني بيش از همه و داوري كمتر از ديگران از اين نوع تلميحات بهره برده است. پژوهش حاضر با روش تحليلي با رويكرد توصيفي انجام شده و نتيجۀ كاوش در ديوان پنج شاعر، نشان مي‌دهد كه شاعران مذكور تلميحات شاهنامه‌اي را با هدف و در قالب بهره‌گيري‌هاي گوناگون به كار برده‌اند.
چكيده لاتين :
Because of the significance of Shahnameh, its popularity increased during the period of Literary Return (Bazgasht-e Adabi). The poets of this period tried to resemble their works in terms of style, theme, language, and rhetoric to the poetry of prodigious poets, specifically Ferdowsi. This paper aims to study, with the analytic-descriptive approach, the allusions to Shahnameh in five divans of prominent poets of this period/school, Sohbat Lāri, Fath-Ali Khan Sabā, Qāʼāni Shirazi, Soroush Esfahani, and Dāvari Shirazi. Studying the five divans reveals that the aforementioned poets have allusions to Shahnameh in terms of imagery, panegyric, the artistic structure, the instructive and exemplary stories, mentioning poet’s personal status with the help of shahnameh stories, using shahnameh references in the parable form, and employing its narrative capacities in Shariteh of Qasideh (the prayer for the praised person in the ode). Comparing the frequency of allusions to Shahnameh in the five divans shows that Qāʼāni has used the most and Dāvari the fewest allusions amongst the five poets
