رويكرد اندرزنامه نويسان سده هاي چهارم و پنجم هجري در كاربرد شخصيتهاي الگو مطالعۀ موردي: پندنامۀ انوشيروان،آفرين‌نامه، سيرالملوك، قابوسنامه،كيمياي سعادت، خردنامه

The approach of the authors of the advisory of the 4th and 5th centuries AH in the use of Standard character Case Study: Pandnameh of Anoushirvan, Afarinnameh, Siyar al-Muluk, Qaboosnameh, Kimiaye Saadat, Kheradnameh

زمينه و هدف: اولين اندرزنامه هاي فارسي در ايران، بعد از ورود اسلام، در قرون چهار و پنج هجري تأليف شد. نگارش اندرزنامه ها، در اين زمان، نه تنها ادامۀ سنت اندرزنامه نگاري دورۀ ساساني بوده، بلكه اهداف سياسي و اجتماعي نيز داشته است. اندرزنامه ها حاوي نكات مهمي در تحليل نحوۀ تفكر جامعه هستند و يكي از بخشهاي مهم آنان از اين منظر، شخصيتهاي سرمشق مورد استناد آنهاست. شخصيت سرمشق يا الگو، فردي است كه بعنوان بهترين نمونه در تأييد اندرز مربوطه، از وي نقل قول و يا داستاني، آورده شده است. روش مطالعه: در اين مقاله تلاش شده با روش توصيفي- تحليلي، شخصيتهاي سرمشق و علل انتخاب آنان در اندرزنامه هاي فارسي قرون چهار و پنج هجري بررسي و تحليل شوند. متون مذكور عبارتند از خردنامه، آفرين‌نامه، پندنامۀ انوشيروان، سيرالملوك، كيمياي سعادت و قابوسنامه. يافته ها: نويسندگان اندرزنامه هاي يادشده براي انتخاب اشخاص الگو، فارغ از تفكر و سليقۀ شخصي، از يك سو به ارزشها و از سويي ديگر به چالشهاي موجود در جامعه نيز توجه داشته اند. بنابراين بسامد بالاي استفاده از شخصيتهاي سرمشق خاص و يا متعلق به دورۀ زماني يا موقعيت شغلي ويژه اي، ميزان محبوبيت و كارايي آن اشخاص را در جامعه نشان ميدهد. نتيجه گيري: بررسي متون موردنظر در اين مقاله، توجه اندرزنامه نويسان را بيشتر به حوزۀ سياسي و سپس مذهبي و اجتماعي نمايان ميكند. همچنين اقبال به شخصيتهاي الگوي ايراني و يا كساني كه به فرهنگ ايران علاقمند بوده اند، چه در دورۀ باستان و چه در دورۀ اسلامي، بسيار بارز است.

BACKGROUND an‎d OBJECTIVES: The first Persian advisories in Iran, after the advent of Islam, were written in the 4th and 5th centuries AH . the Writing advisories, at this time, was not only a continuation of the tradition of advisory writing of the Sassanid period, but also had political and social Purposes. advisories contain important points in analyzing the way society thinks an‎d one of the most important parts of them from this perspective is the Standard character they cite. A Standard character is a person who, as the best example in confirming the relevant advice, is quoted or narrated. METHODOLOGY: In this article, an attempt has been made to study and analyze Standard characters and the reasons for their selection in the Persian advisories of the 4th and 5th centuries AH by the library method. The mentioned texts include Kheradnameh, Afarinnameh, Pandnameh of Anoushirvan, Siyar Al-Muluk, Kimiaye Saadat and Qaboosnameh. FINDINGS: Authors of the mentioned advisories for choosing Standard characters, regardless of personal thought , have also been noted On the one hand to the values and on the other hand to the existing challenges in society. Therefore, the high frequency of using certain specific Standard Characters or belong to a specific time period or job position, it shows the popularity and efficiency of those people in the society. CONCLUSION: Examining the texts in this article, shows the attention of authors of the advisory is more focused on the political and then religious and social spheres. Also notice to the Iranian Standard characters or those who were interested in Iranian culture, both in ancient and in the Islamic period, is very prominent.