ساحت‌شناسي مدارا در سيره علوي (ع)

The area of lenity in the Alawite conduct

انديشمندان بسياري با توجه به معاني كه از مدارا ارائه كرده‌اند، ساحت‌هاي مختلفي براي آن متصور شده‌اند. نوشتار حاضر با رويكرد سيره‌پژوهي و با بهره‌گيري از سيره امام علي در مدارا با مخالفان مدلي كامل از ساحت‌هاي مختلف مدارا را ارائه داده است. بر اين اساس، مدارا در ساحت‌هاي عقيدتي، سياسي، اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي، نظامي- امنيتي و قضايي مورد بررسي قرار گرفته است. ساختار اين پژوهش بر اساس يافته‌هاي تاريخي و به صورت توصيفي- تحليلي شكل گرفته است. نتيجه‌اي كه از جمع‌بندي مطالب حاصل شده اين است كه در سيره علوي با اصل قرار دادن مدارا در ساحت‌هاي مختلف، خشونت و قاطعيت در مرحله بعدي قرار داشته است. از سوي ديگر، مدارا در هر ساحت با اهداف خاصي مانند لزوم همزيستي مسالمت آميز، تأليف قلوب، در امان ماندن از شرّ طرف مقابل و مصلحت‌سنجي صورت گرفته است كه ضرورت مدارا در آن ساحت را بيشتر مي‌كند.

In the early Qajar period, a number of prominent religious figures for different motives traveled to India, which was then under British colonial rule. With the presence of the colonizers, the prevalence in manifestations of modern Western civilization in India had made this country one of the important gateways for Iranians to get acquainted with the new Europe. Mir Abdul Latif Shoushtari and Agha Ahmad Behbahani were two clerics who, through their presence in India and their contact with the British, wrote down their seen and heard in the form of two travelogues called Tohfat al-Alam and Mer’at al-ahwal Jahan-Nama have also taken a stand on these developments. The present study using the method of content analysis, tries to investigate how the new aspects of Western civilization and the opinions of the authors of these two travelogues about the mentioned developments are reflected in the books "Tohfat" and "Mer’at". The findings show that Shoushtari and Behbahani have provided valuable information about scientific developments and political and social developments in European countries and have praised these developments in various cases. Meantime, Behbahani has tried in various ways to persuade the Qajar rulers to take on the positive aspects of Western civilization.