تبيين و نقد روششناختي فرآيند تحليل مفهومي تربيت در پژوهش «درآمدي بر فلسفه تعليم و تربيت جمهوري اسلامي ايران»

The Methodological Explanation and Critique of the Process of the Conceptual Analysis of Education in the Research Entitled "An Introduction to the Philosophy of Education in the Islamic Republic of Ir@n"

هدف از اين تحقيق، تبيين و ارزيابي روششناختي فرايند تحليل مفهومي «تربيت» در پژوهش «درآمدي بر فلسفه تعليم و تربيت جمهوري اسلامي ايران» (باقري، 1389) است. تبيين اين فرايند به روش تحليل پسرونده و ارزيابي آن نيز به شيوه نقد بيروني و دروني انجام شده است. در اين راستا ابتدا تحليل مفهومي مورد استفاده براي تعريف تربيت در اين پژوهش، به لحاظ روششناختي تبيين شده كه به شناسايي هفت مفروض انجاميده است. سپس اين فرايند و مفروضات و نتايج آن، از وجوه متعددي و با تكيه بر پنج ملاك مورد نقد و ارزيابي واقع شدهاند. اهم مواردنقد عبارتند از: 1. بي توجهي به جنبه ابداعي فلسفه تربيت و وجه اعتباري مفهوم تربيت؛ 2. عدم استفاده از استدلال جدلي در پردازش مفهوم تربيت؛ 3. عدم اشاره به مباني ناظر به بيان واقعيات و حقايق فطري زندگي انسان در تعريف تربيت؛ 4. ملاحظه نكردن نيازها و جنبه هاي اجتماعي زندگي انسان در تعريف تربيت؛ 5. ملتزم نبودن به ملاكهاي اعتباربخشي به مفاهيم تربيتي؛ 6. بي توجهي به بسياري از مفاهيم تربيتي قابل درج در شبكه معنايي تربيت اسلامي؛ 7. در نظر نگرفتن جنبههاي ثابت و متغير براي مفهوم تربيت؛ و 8. فراگيرنبودن تعريف پيشنهادي تربيت نسبت به ابعاد مختلف تحول آدمي.

The purpose of this research is to methodologically explain and evaluate the process of the conceptual analysis of "education" in the research entitled "An Introduction to the philosophy of education in the Islamic Republic of Ir@n" (Baqeri, 2010) and to identify the strengths and weaknesses of this process and its results. This process has been explained by retrospective analysis and external and internal critique. To achieve the objectives of the study, the process of conceptual analysis used to define “education” in the “research” was methodologically explained, leading to the identification of seven methodological assumptions for this process. Then, its methodological assumptions were evaluated on the basis of a set of criteria that explain the methodology of processing educational concepts in the philosophy of education with an Islamic approach. These criteria are as follows: 1. No attention to the innovative aspect of the philosophy of education and the credential aspect of concept of education; 2. Not using controversial reasoning in processing the concept of education; 3. No reference to the foundations of stating the natural realities of the human life in defining education; 4. Not considering the needs and aspects of human’s social life in definition of education; 5. Not being committed to the criteria of accrediting educational concepts; 6. Ignoring many of the educational concepts that can be inserted in the semantic network of the Islamic education; 7. Not considering the fixed and changeable aspects of the concept of education; and 8. No far-reaching definition of education that convers various dimensions of human’s evolution.