سيماي پادشاه و شاهزادگان قاجاري در رمان تاريخي آقا محمدخان قاجار نوشته حسينقلي ميرزا سالور (عمادالسلطنه)

The Image of the Qajar King and Princes in the Historical Novel of Agha Mohammad Khan Qajar Written by Hossein Gholi Mirza Salvar (Emad Al-Saltanah)

رمان تاريخي شخصيت‌ها، رويدادها، زمان و مكان خود را از تاريخ به وام مي‌گيرد. از اين رو مي‌توان از آن به‌مثابۀ وسيله و ابزاري جهت شناخت ذهنيت تاريخي نويسنده و گفتمان حاكم بر زمانه او استفاده كرد. اين مقاله با بررسي رمان تاريخي آقا محمدخان اثر حسينقلي ميرزا سالور (عمادالسلطنه) در پي پاسخ به اين پرسش است كه تاريخ دوره قاجاريه و حكمرانان و شاهزادگان اين سلسله در اين اثر داستاني چگونه تصوير شدهاند و اين تصويرسازي چه پيامي براي پژوهشگر كنوني دارد؟ فرضيه تحقيق حاضر آن است كه برخلاف آنچه به‌مثابۀ كليشه‌اي عمومي پذيرفته شده است كه سياه نمايي درباره قاجارها در دوره پهلوي صورت گرفته است، منابعي چون كتاب عمادالسلطنه نشان مي‌دهد كه اين ديدگاه سابقه‌اي قديم‌تر داشته و حتي از طرف نويسندگاني با تبار قاجاري نيز پذيرفته شده بوده است. اين ميراثي بود كه به دوره بعد منتقل شد.

Historical novels borrow their characters, events, time and place from history. Therefore, it can be used as a tool to understand the historical mentality of the author and the ruling discourse of his time. This article examines the historical novel of Agha Mohammad Khan by Hossein Gholi Mirza Salvar (Emad al-Saltanah) and seeks to answer the question of how the history of the Qajar period and the rulers and princes of this dynasty are depicted in this fiction and what message does this illustration have for the current researcher? It is a public opinion that in Pahlavi era, there were propagandas against Qajars. However, some sources like Emad al-Saltanah’s book confirmed that this perspective is older than the Pahlavi era and it was accepted even by the Qajars’s authors. It was like an inheritance that was transferred to the Pahlavi era.