مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - گزارش مقدماتي بررسي باستانشناسي محوطه هاي عصر مفرغ منطقه حوضدار سيستان

چكيده فارسي :

دشت‌سيستان در اواخر هزاره چهارم و اوايل هزاره سوم پيش‌ازميلاد كانون شكل‌گيري محوطه‌هاي شاخص و مهمي است كه در تبيين و شكل‌گيري اجتماعات انساني نقش اساسي ايفا نموده است. بررسي‌ها و كاوش‌هاي باستان‌شناختي حوزه‌سيستان با هدف مطالعه جايگاه باستان‌شناسي‌ منطقه و سير روند تحولات سياسي، اجتماعي و فرهنگي در عصرمفرغ صورت‌گرفته‌است. از مناطق مهم باستاني در قسمت‌هاي‌جنوبي دشت-سيستان منطقه حوض‌دار با وسعتي در حدود 40 كيلومترمربع است. اولين فصل پروژه بررسي ‌و تعيين عرصه و پيشنهاد حريم محوطه‌هاي منطقه حوض‌دار به سرپرستي محمدكيخا در سال 1398 انجام‌شد و منطقه مورد بررسي پيمايشي‌ سيستماتيك قرار گرفت. طي اين بررسي 12محوطه از عصرمفرغ شناسايي و ثبت شد كه از نتايج مهم آن مي‌توان به بررسي محوطه‌هاي عصر مفرغ محدوده حوض‌دار و تعيين جايگاه منطقه در جدول گاهنگاري جنوب‌شرق ايران اشاره نمود. پرسش اصلي مطرح شده در اين پژوهش عبارت است از: با تكيه بر مواد فرهنگي جمع‌آوري شده از محوطه‌هاي عصرمفرغ منطقه‌حوض‌دار، گاهنگاري نسبي و روابط فرهنگي اين منطقه با مناطق همجوار چگونه ارزيابي مي‌شود؟ طبق مطالعات صورت‌گرفته در منطقه‌حوض‌دار تداوم فرهنگي از دوره Iتا دورهIV شهرسوخته در اين منطقه مشاهده مي‌شود‌. درطي اين دوران به‌دليل موقعيت سوق‌الجيشي منطقه كه در مسير شاهراه‌هاي ارتباطي واقع شده و با توجه به ‌داده‌هاي باستان‌شناسي شاهد ارتباطات گسترده فرهنگي استقرارهاي منطقه حوض‌دار با مناطق همجوار، همانند سيستان‌شمالي، بلوچستان، پاكستان، افغانستان، دره‌سند و تمدن‌هاي حوزه‌هليل‌رود هستيم. پژوهش‌حاضر برمبناي مطالعات‌ميداني و با تكيه‌بر روش توصيفي-تحليلي جهت ارائه گاهنگاري‌نسبي منطقه و ارتباطات فرهنگي حوزه‌ مذكور به مطالعه داده‌هاي فرهنگي پرداخت.