ارزيابي توانايي پانزده جدايه از قارچهاي ميكوريز مانند درون‌زي در رهاسازي فسفر از كاني‌ فسفريت در كشتگاه آبكي

Evaluation of Capability of Fifteen Isolates of Mycorrhiza-like Endophytic Fungi on Release of Phosphorous from Phosphorite Mineral in the Aquatic Culture Medium

پس از نيتروژن، فسفر پركاربردترين عنصر براي رشد زايشي و رويشي گياه بوده و در فرآيندهاي زيستي جانداران كارايي ويژه دارد. هر چند فراواني فسفر در خاك‌ها بالا بوده ولي ريخت‌فراهم آن براي گياه بسيار ناچيز است. بنابراين بهره‌گيري از شيوه‌هاي زيستي براي افزايش زيست‌فراهمي آن بسيار سودمند است. در اين پژوهش از 15 جدايه­ ‌‌قارچ‌هاي درون‌زي ميكوريزمانند، براي افزايش گشايش فسفر از كاني فسفريت (پنج گرم بر ليتر) در دو كشتگاه بهبود يافته‌ پيكووسكايا با دو اندازه از خاستگاه كربن (گلوكز يك و هفت درصد) در چهار زمان و در سه تكرار استفاده شد. بررسي داده‌ها نشان داد كه رهاسازي فسفر و كلسيم با كاهش pH كشتگاه آبكي همراه بوده و قارچ‌ها كاركرد بيش‌تري در كشتگاه داراي گلوكز هفت درصد داشته‌اند. هر 15 جدايه­ي قارچ­ها توان رهاسازي فسفر را داشته‌اند ولي بيش‌ترين اندازه رهاسازي فسفر به‌ترتيب با گونه‌هايAspergillus terreus ،Aspergillus calidoustus ، Alternaria consortialis و Alternaria botrytis در غلظت هفت درصد گلوكز به‌دست آمد كه به‌ترتيب در روز سي‌ام نمونه‌برداري برابر 56/339، 334/19، 335/61 و 334/67 ميلي‌گرم بر ليتر بود. هم‌چنين بيش‌ترين اندازه كلسيم آزادشده در كشتگاه با گلوكز هفت درصد در تيمارهاي Aspergillus terreus و Aspergillus calidoustus به‌ترتيب 423/36 و 403/36 ميلي ‌گرم بر ليتر به‌دست آمد. ولي بيش‌ترين رسانندگي الكتريكي در كشتگاه با هفت درصدگلوكز نيز در كشت Alternaria botrytis به‌دست آمد كه در روز سي­ام برابر با 3/01 دسي‌زيمنس بر متر بود. در كشت همه قارچ‌ها اندازه‌ كلسيم محلول و رسانندگي الكتريكي كشتگاه در بازه 30 روزه روند افزايشي داشت. كم‌ترين اندازه فسفر درون هيف قارچ­ها در كشتگاه هفت درصد به‌ترتيب در تيمارهاي consortialis Alternariaو GiberllathapsinaوAlternariabotrytis بود. اين پژوهش نشان از شيوه‌هاي گوناگون قارچ­هاي كاراي ميكوريزمانند و درون‌زي در گشايش كاني­ ها و افزايش زيست­فراهمي عناصر خوراكي گياه در خاك داشته كه مي ­توانند در ساخت كودهاي زيستي استفاده شوند.

Phosphorus is the most widely used element for plant growth and development after nitrogen. Although the phosphorus content is high in soils, its bioavailability for plants is very low. Therefore, using biological methods to increase its bioavailability is very beneficial. In this study, 15 isolates of plant endophytic mycorrhiza-like fungi were used to increase phosphorus bioavailability in two soil phosphorite (5 g.L-1) modified Pikovskaya culture media with two concentrations of organic carbon (1% and 7% glucose) in three replications and sampled in four times. Analysis of the data showed that the release of phosphorus and calcium was associated with the reduction in pH of culture media. All fungi have the ability to release phosphorus and the ability of fungi was significantly higher in the 7% glucose concentration. The highest amount of solubilized phosphorus was obtained with inoculation of Aspergillus terreus, Aspergillus calidoustus, and Alternaria botrytis in the modified Pikovskaya culture medium with 7% glucose. The solubilized P concentration in 30th day of incubation was equal to 339.56, 334.19 and 334.64 mg L-1 respectively. Also, the highest amount of the dissolved calcium in the medium with 7% glucose in Aspergillus terreus and Aspergillus calidoustus treatments was 423.36 and 403.36 mg L-1 respectively. However, the highest electrical conductivity in the medium with 7% glucose was obtained in the cultivation of Alternaria botrytis, which was equal to 3.01 dS m-1 in 30th day of incubation. The amount of the dissolved calcium and the electrical conductivity increased continuously over a period of time for thirty days. This may dependent on the pH reduction and mineral P solubilization by fungi. The analysis of biomass P in fungal hyphae showed that the fungi with lower ability in P release in solution had higher biomass P. The highest pH and biomass P was measured in the Penicilium sp. culture medium with the lowest EC and solubilized Ca. The lowest amount biomass P in 7% glucose in Alternaria botrytis, Giberlla thapsina and Alternaria consortialis treatments. This study revealed that mycorrhiza-like fungi had different methods in release of phosphorus from minerals and increase of P bioavailability in soil that can be used in the production of biofertilizers.