استفاده از ذرات شبه ويروسي (VLPs) در توليد واكسن

مقدمه: ذرات شبه ويروسي (VirusLike Particles; VLPs) ريزساختارهايي هستند كه از نظر شكل، اندازه و ساير ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي به ويروس‌هاي طبيعي شباهت دارند، با اين تفاوت كه ذرات شبه ويروسي فاقد ژنوم هستند. به دليل وجود ساختارهاي تكراري در پيكره VLPها امكان تحريك قوي سيستم ايمني وجود دارد. بنابراين، استفاده از اين ذرات باعث افزايش ايمني بدن در هنگام دريافت و پس دريافت اين ذرات مي شود و به دليل عدم وجود ژنوم فاقد توان بيماري زايي هستند. براي توليد VLP ممكن است از چندين سيستم استفاده شود. انتخاب نوع سيستم توليد بستگي به عوامل متعددي دارد، از جمله هزينه و نياز به تغييرات پس از ترجمه كه مي‌تواند در توليد پاسخ ايمن بهينه ضروري باشد. علاوه بر اين، ويروس‌هاي گياهي به دليل ساختاري كه دارند به خوبي قادر به تحريك سيستم ايمني پستانداران هستند. از طرف ديگر، براي پستانداران توان بيماري‌زايي ندارند. به همين خاطر مي‌توان آنها را به عنوان يك زير مجموعه از VLPها به حساب آورد. برخي از واكسن‌هاي مبتني بر VLPها و ويروس‌هاي گياهي براي جلوگيري از چندين بيماري عفوني طراحي شده‌اند و مورد تأييد قرار گرفته‌اند و بسياري ديگر در مرحله باليني يا تحقيق هستند. علاقه به استفاده از VLPها براي توليد واكسن اخيراً به دليل مزاياي آن در برابر واكسن‌هاي سنتي يا قديمي‌تر افزايش يافته است. در اين مقاله مروري سعي شده است تا سيستم‌هاي توليد VLP از نظر معايب و مزايا با هم مقايسه شوند.