پيش‌بين‌هاي شناختيِ انعطاف‌ناپذيري رفتاري در خردسالان با علائم اختلال طيف اتيسم

مقدمه: يكي از علائم افراد با اختلال طيف اتيسم، انعطاف ‌ناپذيري رفتاري است كه سبب ضعف در انطباق با تقاضاهاي محيط و مشكلات رفتاري مي ‌شود. در مطالعه حاضر به بررسي نقش كاركردهاي اجرايي در پيش ‌بيني انعطاف‌ پذيري رفتاري خردسالان با علائم اختلال طيف اتيسم پرداخته شد. روش كار: در قالب يك مطالعه همبستگي، 45 خردسال 16 الي 36 ماه با روش نمونه ‌گيري در دسترس انتخاب شدند. داده‌ ها با استفاده از پرسشنامه سنجش كاركردهاي اجرايي نسخه پيش ‌دبستان (BRIEFP) و نسخه تجديدنظرشده مقياس انعطاف‌پذيري رفتاري (BFRSR) جمع‌ آوري شدند. براي تحليل داده‌ ها از ضريب همبستگي پيرسون و رگرسيون همزمان با استفاده از نرم افزار SPSS24 استفاده شد. يافته ‌ها: نتايج ضريب همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون همزمان نشان داد كه ميزان انعطاف رفتاري خردسالان با بازداري (P 0.05, r=0.37)، جابه جايي (P 0.01, r=0.45)، كنترل هيجاني (P 0.01, r=0.49),برنامه‌ ريزي/سازمان دهي (P 0.05, r=0.34)، خودكنترلي مهاري (P 0.01, r=0.44)، انعطاف ‌پذيري شناختي (P 0.01, r=0.55),فراشناخت (P 0.05, r=0.30) و نمره ‌كل كاركردهاي اجرايي (P 0.01, r=0.46) همبسته است. حافظه كاري رابطه معنا داري با انعطاف ‌پذيري رفتاري خردسالان نداشت (P 05, r=0.23). نمره ‌كل كاركردهاي اجرايي خردسالان به ترتيب 18، 15 و 21 درصد از واريانس ميزان انعطاف ‌پذيري رفتاري خردسالان نسبت به اشياء، نسبت به محيط و نمره ‌كل انعطاف‌ پذيري رفتاري را پيش ‌بيني مي كند. كاركردهاي اجرايي توانايي پيش ‌بيني معنا دار انعطاف ‌پذيري رفتاري نسبت به افراد را نداشت. نتيجه ‌گيري: مطالعه حاضر نشان داد كه نقص در كاركردهاي اجرايي با انعطاف‌ناپذيري رفتاري در خردسالان با علائم اختلال طيف اتيسم همراه است. پيشنهاد مي ‌شود كه در مطالعات آتي، طراحي مداخلات زودهنگام ارتقاء كاركردهاي اجرايي با هدف افزايش انعطاف‌پذيري كودكان با اختلال طيف اتيسم مورد بررسي قرار گيرد.