موسيقي و حيات اجتماعي نواركاست در دهۀ شصت شمسي ايران

هدف اصلي مقالۀ حاضر، بررسي نقش نوار كاست در وضعيت فرهنگي شنيداري دهۀ شصت ايران است. موسيقي پس از انقلاب يكي از مهم‌ترين عرصه‌هايي بود كه براساس انقلاب فرهنگي بايد از آنچه در زمان پهلوي بود، تطهير مي‌شد. در سال‌هاي پس از انقلاب، فرهنگ عام، عادت‌وارۀ شنيداري تعلقاتش را به موسيقي قبل از انقلابي، در قالب تكثير و توزيع نوارهاي كاست، حفظ كرده بود و بازار سياه خريدوفروش آن‌ها شكل گرفته بود؛ بنابراين در ايران پس از انقلاب، نوار كاست نقش جديدي در شكل‌دادن به فرهنگ شنيداري غيرمجاز پيدا كرد. براي بررسي اين مسئله از چارچوب نظري استفاده شد كه به‌دور از دوگانۀ تاريخي سوژه/ابژه، به سراغ مفهوم عامليت مي‌رود تا بتواند دربارۀ قدرت عامليت اشيا، به همان نسبتي كه انسان هم داراي قدرت عامليت است، طرح بحث كند. براساس يافته‌ها، نوار كاست كه موسيقي غيرمجاز قبل از انقلاب يا لس‌آنجلسي را ضبط مي‌كرد، بر پيكرۀ فرهنگ يكدست‌ساز دهۀ شصت ايران موقعيت‌هايي مانند شيارهايي ايجاد مي‌كردند كه درون آن‌ها سبك شنيداري زيرزميني به‌وجود آمده بود و اين چالشي براي مهندسي فرهنگي يكدست‌ساز جمهوري اسلامي در دهۀ شصت بود.