تحليل و تطبيقِ فرهنگ سياسي ايرانيان در شاهنامۀ فردوسي و نامۀ طاهر به عبدالله

تداوم فرهنگ و انديشه‌ سياسي ايران باستان در دورانِ ايرانِ اسلامي موضوعي است كه تاكنون توجه زيادي به آن شده است. پژوهش‌هاي بسياري دربارۀ اندرزنامه‌ها و سيرالملوك‌ها، به‌ويژه سياست‌نامۀ خواجه نظام‌الملك انجام گرفته است. در اين ميان يكي از نخستين اندرزنامه‌هايي كه در قرونِ نخستين اسلامي نوشته شده، اندرز طاهر به پسرش عبدالله است. محتوايِ اين اندرزنامه با اندرزهاي پادشاهانِ ساساني در شاهنامه‌ فردوسي، موضوعي است كه تاكنون به آن توجه نشده است. اين پژوهش با هدف تحليل و تطبيق فرهنگِ سياسي ايرانيان در شاهنامۀ فردوسي و نامۀ طاهر به عبدالله با استفاده از روشِ بينامتنيّت، نگاشته شده است. بسياري از سازه‌هاي فرهنگِ سياسي ايرانيان مانند: پاسداشتِ خاندان‌هاي كهن، توجه به تخمه و نژاد، الهي بودن مقامِ سلطنت، سنت عهد و پيمان، ميانه‌روي، نكوهش بدگماني و دروغ، مشورت با خردمندان، سنّتِ بارعام، سنتِ چشم و گوشِ شاه، سفارش براي بكار بستنِ پند و اندرز؛ بيانگر وجودِ رابطۀ بين متنِ نامۀ طاهر با متنِ اندرزهاي پادشاهان ساساني در شاهنامۀ فردوسي است. در اين پژوهش سعي شده با استناد به منابع كهن، به‌ويژه شاهنامه‌ فردوسي و تاريخ طبري، به روش توصيفي تحليلي به اين پرسش پاسخ داده شود كه كدام يك از سازه‌هاي فرهنگِ سياسي ايرانيان در نامۀ طاهر و شاهنامۀ فردوسي قابل تطبيق است؟