متغيرهاي اقتصادي و سياسي حاكم بر روابط راهبردي ايران و چين

چين طي چند دهه اخير با حفظ ساختار نظام سياسي، استفاده از مزاياي داخلي و سياست درهاي باز در حوزه اقتصادي به رشد اقتصادي چشم‌گيري دست يافت. با وجود اشتراك منافع بالاي ايران و چين در مواجهه با تهديدات منطقه‌اي و بين‌المللي، روابط راهبردي و پايداري بين طرفين به وجود نيامده است. در‌واقع سؤال اصلي شناسايي و بررسي متغيرهاي اصلي روابط ايران و چين در ايجاد روابط راهبردي دوجانبه براي كسب منافع بيشتر است. در اين پژوهش، با نگاهي دوجانبه از منظر ايران و چين و استفاده از الگوي نظري «وابستگي متقابل»، چارچوب راهبردي روابط بلندمدت بين دو كشور ترسيم شده است. بررسي تحليلي ـ توصيفي، بسترهاي همكاري دو كشور در سه بعد انرژي، ترانزيت و امنيت را به‌منظور شكل‌‌دهي چارچوب راهبردي بين طرفين بيان مي‌كند. از‌اين‌رو شناسايي مؤلفه‌هاي كليدي شكل‌دهنده روابط راهبردي ايران و چين مسئله اصلي است. فرضيه مبنايي، وجود متغيرهاي ترانزيت، انرژي و امنيت بسترهاي همكاري دو كشور است. سه مزيت نسبي ايران شامل تأمين انرژي پايدار، دسترسي امن ترانزيتي به آسياي ميانه و شرق مديترانه و ايجاد امنيت در جغرافياي اسلامي، توأمان، سه نياز اصلي چين براي حفظ چرخه ثبات و رشد اقتصادي در دهه‌هاي آينده است؛ در مقابل، تأمين زنجيره ارزش افزوده مشتقات انرژي، تكميل زيرساخت‌هاي ترانزيتي و تسهيل دسترسي به منابع مالي مزاياي چين براي اقتصاد ايران محسوب مي‌شود.