بررسي رابطۀ جزاير حرارتي با محدوده‌هاي فضاي سبز و آشكارسازي تغييرات آن (مطالعۀ موردي: شهر كرمان)

هدف از اين مطالعه، بررسي تأثير پوشش گياهي موجود در شهر، در قالب فضاي سبز، بر دماي سطح زمين و همچنين شناسايي جزاير حرارتي شهر كرمان است. محاسبۀ دماي سطح زمين (LST) به ‌روش معكوس، تابع پلانك با استفاده از تصاوير ماهوارۀ لندست‌ـ‌8 در محيط سامانۀ گوگل ارث انجين انجام گرفت. دماي سنجيده‌شده به‌صورت ميانگين دو تصوير در ماه‌هاي مياني چهار فصل بهار، تابستان، پاييز و زمستان سال‌هاي 1392، 1395 و 1399 محاسبه شد و به منظور ارزيابي كاراييِ روش مورد استفاده در محاسبۀ دما از روش هاي دفتر علوم لندست و پنجره مجزا براي شماري از تصاوير استفاده گرديد. ارتباط پوشش ‌گياهي با دماي سطح زمين، محاسبه‌شده براي شهر كرمان، و اثر آن بر اين دما به روش هاي هم‌بستگي و انتخاب بافري حلقه اي، در فواصل 50، 100، 150 و 200 متري بررسي شد. در نهايت تغييرات فصلي آن ها با استفاده از شاخص خودهم‌بستگي موران بررسي شد و تحليل تغييرات موقعيت آن، هم به صورت روند تغيير فصل‌به‌فصل و هم به صورت روند كلي، انجام گرفت. نتايج اين مطالعه نشان داد كه روش معكوس تابع پلانك و روش دفتر علوم لندست نسبت به روش پنجره مجزا نتايج دقيق تري داشتند. بين مساحت پارك و مقدار دماي آن ارتباط وجود دارد و كمترين دماهاي محاسبه‌شده به‌ازاي فضاهاي سبز مربوط به پارك هاي با بيشترين وسعت است. تحليل آزمون هم‌بستگي نشان داد كه در تمام فصول سال، دماي سطح زمين با شاخص تراكم پوشش گياهي رابطۀ معكوس دارد؛ همچنين مقدار و شدت اين هم‌بستگي منفي بسته به فصل متفاوت است. بيشترين مقدار هم‌بستگي منفي، 0.48 بود كه در تابستان سال 1392 ثبت شد. كمّي سازي تأثير پوشش گياهي بر نوسان دماي محيط پيرامون نشان داد كه با افزايش فاصله از هسته هاي شناسايي‌شده به عنوان پوشش گياهي، دماي سطح زمين افزايش مي‌يابد، به نحوي كه به طور متوسط در فاصلۀ 200 متري از مناطق داراي پوشش گياهي، دما 3 درجه افزايش داشته است كه گواه آشكاري بر تأثير پوشش گياهي بر مقدار دماي اندازه گيري‌شده است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه محاسبۀ دماي سطح زمين نتايجي قابل اتكا در زمينۀ مديريت فضاي شهري ارائه مي كند كه مي تواند در راستاي تصميم گيري هاي آتي شهري مفيد واقع شود.