سبك‌شناسي لايۀ نحوي در داستان سمك عيّار

در سبك‌شناسي ويژگي‌هاي روساخت اهميت زيادي دارند. روساختي كه نويسنده براي بيان ژرف‌ساخت مدنظرش از بين روساخت‌هاي ممكن برمي‌گزيند زيرمعناها، طنين‌ها، تداعي‌هاي سبكي و بلاغي را به وجود مي‌آورد؛ بنابراين، ساختار نحوي يك متن در شكل‌گيري سبك آن نقش مهمي برعهده دارد. داستان سمك عيّار از برجسته‌ترين داستان‌هاي پهلواني– عيّاري است كه در قرن ششم مكتوب شده است. در اين پژوهش، لايۀ نحوي اين داستان و تناسب آن با درون‌مايۀ اثر به شيوه توصيفي – تحليلي بررسي شده است كه مهم‌ترين ويژگي‌هاي آن عبارتند از: ايجاز هنرمندانه، بسامد بالاي فعل در جملات، فراواني جمله‌هاي كوتاه، مستقل و هم‌پايه، تقديم فعل و جابه‌جايي اركان جمله به دليل اغراض بلاغي، فراواني فعل‌هاي كنشي و حركتي و ايجاد صداي فعال، فراواني افعال ساده و پيشوندي، بروز وجهيت (مداليته) در فعل جمله، غلبه وجه اخباري، آهنگ افتان و خيزان در كلام. پيوند جمله‌ها آميخته‌اي از سبك گسسته و هم‌پايه است كه نوعي حركت و رواني به داستان بخشيده است. مي‌توان گفت كه ساختار نحوي اين داستان متناسب با درون‌مايه آن است و در رسانگي، صراحت، دلپذيري و لذت‌بخشي آن نقشي اساسي دارد.