كارايي مصرف آب گندم از ديدگاه ردپاي آب ( مطالعه موردي: استان سيستان و بلوچستان)

گندم يك محصول استراتژيك در ايران است. يكي از عمده‌ترين مخاطرات توليد گندم در ايران، كاهش كميت و كيفيت منابع آب است. در مناطق خشك و نيمه خشك ايران، بيش از 90 درصد از توليد گندم از طريق آبياري صورت مي‌گيرد. بنابراين بهبود كارايي مصرف آب (WUE) در توليد گندم ضروري است. يكي از راه‌هاي اساسي براي افزايش كارايي مصرف آب در بخش كشاورزي، محاسبه مقدار آب مصرف شده در مراحل مختلف توليد است. ردپاي آب روش جديدي را براي ارزيابي ميزان استفاده از منابع آب در توليد محصولات كشاورزي ارائه مي‌دهد. بنابر‌اين هدف اين تحقيق بررسي كارايي مصرف آب گندم با تكيه بر مفهوم ردپاي آب مي‌باشد. بدين منظور ردپاي آب توليد گندم با استفاده از چارچوب Hoekstra and Chapagain (2008) محاسبه شد. سپس براي محاسبه كارايي از روش تحليل پوششي داده‌ها (DEA)، و براي تعيين رتبه كارايي از روش رتبه‌بندي منصفانه (FRM) استفاده شد. منطقه مطالعاتي اين تحقيق استان سيستان و بلوچستان و دوره زماني تحقيق سال زراعي 13981397 است. نتايج ردپاي آب نشان داد بطور متوسط براي توليد يك تن گندم در استان سيستان و بلوچستان، 8/1415 مترمكعب آب مصرف مي‌شود كه 83 درصد از كل مصرف آب از طريق بهره‌برداري از منابع آب زير‌زميني و سطحي و 17 درصد از طريق آب باران بوده است. كل ميزان مصرف آب براي توليد گندم 03/171 ميليون مترمكعب ميباشد. بيشترين ميزان مصرف آب مربوط به شهرستان‌هاي زهك، زابل، دلگان و ايرانشهر و كمترين ميزان مصرف آب مربوط به چابهار، سراوان، زاهدان و سرباز بود. متوسط كارايي در مصرف آب كشت گندم در استان سيستان و بلوچستان 92/50 درصد است كه خاش و دلگان با نمره كارايي 1 جزء شهرستان‌هاي كارا بودند. با استفاده از روشFRM دريافتيم بيشترين كارايي مربوط به دلگان، خاش و ايرانشهر و كمترين ميزان كارايي در مصرف آب مربوط به زابل، زهك و سراوان بود.