تأثير آموزش راهبردهاي فراشناختي بر خودراهبري در يادگيري، گرايش به تفكر انتقادي و خلاقيت دانش‌آموزان متوسطه دوم شهرستان كوهدشت

The Effect of Metacognitive Strategies Training on Self-Directed Learning, Critical Thinking Tendencies and Creativity in Secondary School Students in Kuhdasht

اين مطالعه با هدف تعيين تاثير آموزش راهبردهاي فراشناختي بر خودراهبري در يادگيري، گرايش به تفكر انتقادي و خلاقيت دانش آموزان پسر انجام شده است. اين پژوهش از نوع نيمه آزمايشي و طرح آن پيش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماري شامل همه دانش آموزان پسر متوسطه دوم شهر كوهدشت در سال تحصيلي 98- 1397 بوده كه تعداد آنها در مجموع 1933 نفر است. از اين جامعه آماري 40 دانش آموز(20 نفر گروه آزمايش و 20 نفر گروه گواه) به روش نمونه گيري تصادفي خوشه اي چندمرحله اي انتخاب و به صورت تصادفي به گروه آزمايش و گواه گمارده شدند. هر دو گروه، پرسشنامه هاي يادگيري خودراهبر، گرايش به تفكر انتقادي، خلاقيت و آگاهي فراشناختي را به عنوان پيش آزمون تكميل كردند. سپس، آموزش راهبردهاي فراشناختي به عنوان متغير مستقل پژوهش در 10 جلسه 50 دقيقه اي، براي گروه آزمايش اجرا شد. پس از پايان آموزش، بار ديگر چهار ابزار پژوهش براي هر دو گروه آزمايش و كنترل به عنوان پس آزمون اجرا شد. داده هاي به دست آمده با روش آماري تحليل كوواريانس چندمتغيره تحليل شدند. نتايج حاكي از آن بود كه آموزش راهبردهاي فراشناختي سبب افزايش يادگيري خودراهبر(0/01≥p)، گرايش به تفكر انتقادي (0/01 ≥p)و خلاقيت (0/01 ≥p) شده است. براساس نتايج به دست آمده از اين مطالعه مي توان به مديران، مشاوران و به طوركلي مسيولان و سياستگذاران آموزشي پيشنهاد كرد كه براي بهبود و افزايش يادگيري خودراهبر، گرايش به تفكر انتقادي و خلاقيت دانش آموزان به نقش مهم و غيرقابل انكار راهبردهاي فراشناختي عنايتي ويژه داشته باشند و زمينه ايجاد و تقويت اين راهبردها را با آموزش راهبردهاي فراشناختي در كارگاه هاي آموزشي و سمينارهاي معتبر و آموزنده در دانش آموزان مدارس ايجاد كنند.

This study aimed at determining the effect of meta-cognitive strategies training on self-directed learning, critical thinking tendencies and creativity of male students. This quasi-experimental study had a pretest-posttest control group design. The statistical population of the study was comprised of all male senior high school students in Kuhdasht in 2018-19 school year (1933 pupils) from among whom 40 students were selected by random multi-stage cluster sampling method and were randomly assigned to the experimental (N= 20) and control groups (N= 20). Both groups completed Self-Directed Learning Readiness Scale (Fisher, King & Tague, 2001), Critical Thinking Disposition Questionnaire (Ricketts, 2003), Creativity Scale, and Metacognitive Awareness Inventory (Schraw & Dennison, 1994) as the pretest. Then, the meta-cognitive strategies training was administered to the experimental group in ten 50-minute sessions. At the end of the training, the four research instruments were again given to both experimental and control groups as the posttest. The data were analyzed by using multivariate covariance analysis. The results indicated that metacognitive strategies training increased self-directed learning (p≤ 0.01), critical thinking tendencies (p≤ 0.01) and creativity (p≤ 0.01). Accordingly, it can be suggested to managers, counselors and educational authorities and policymakers that special attention be paid to the significant and undeniable role of meta-cognitive strategies to enhance self-directed learning, students' critical thinking and creativity. Furthermore, meta-cognitive strategies should be reinforced by holding workshops and seminars for students.