ارائه مدل بهينه كاربردپذيري فناوري‌هاي وب معنايي در نظام ذخيره و بازيابي اطلاعات در كتابخانه و ارزيابي آن

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارائه مدل بهينه كاربردپذيري فناوري‌هاي وب معنايي در نظام ذخيره و بازيابي اطلاعات در كتابخانه مبتني بر نظر خبرگان حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسي و ارزيابي آن با روش مدل‌سازي معادلات ساختاري واريانس‌محور است.روش: پژوهش براساس رويكردهاي كيفي (تحليل اسنادي و پنل دلفي) و كمّي (تحليل عاملي تأييدي) انجام شده و ابزار گردآوري داده‌ها پرسش‌نامه بوده است. جامعه پژوهش را خبرگان علم اطلاعات و دانش‌شناسي با فعاليت در حوزة كاربردپذيري فناوري‌هاي وب معنايي تشكيل داده‌اند. در كل، دوازده نفر از خبرگان با استفاده از نمونه‌گيري هدفمند و به روش پنل دلفي در اين پژوهش مشاركت داشته‌اند كه در سطح بين‌المللي گزينش شده‌اند. تجزيه‌وتحليل داده‌ها به روش معادلات ساختاري واريانس‌محور و مدل‌سازي كمينة مربعات جزئي با استفاده از نرم‌افزار اسمارت پي.ال.اس. صورت گرفته است.يافته‌ها: مدل مفهومي پژوهش حاضر، كاربردپذيري فناوري‌هاي وب معنايي در فعاليت‌هاي چهار بخش نظام ذخيره و بازيابي اطلاعات در كتابخانه، شامل فراهم‌آوري، سازمان‌دهي، فهرست پيوستة دسترسي همگاني (اُپك)، و پروفايل كاربري را نشان داده است. مدل مفهومي با استفاده از برازش سه مدل اندازه‌گيري، ساختاري، و كلي انجام شده است. به‌منظور اطمينان از پايايي پرسش‌نامه، مقادير پايايي آلفاي كرونباخ و پايايي تركيبي محاسبه شدند. مقادير آلفاي كرونباخ و پايايي تركيبي پژوهش حاضر مساوي و بالاتر از 0.7 به‌دست آمدند كه پايايي مطلوب پرسش‌نامه را تأييد مي‌كنند. روابط معني‌دار بين مؤلفه‌هاي فناوري‌هاي هستي‌شناسي + اسكاس + داده‌هاي پيوندي با بخش‌هاي سازمان‌دهي، فراهم‌آوري، و اُپك براي انجام فعاليت‌هايي همچون سازمان‌دهي و مديريت دانش، پيوند بين فراداده‌ها، پيوند بين منابع مرتبط، تبديل اطلاعات كتاب‌شناختي به فرمت آر.دي.اف.، انتشار و اشتراك‌گذاري داده‌ها، رابط كاربري كاربرپسند، كنترل واژگان، گسترش پرس‌وجوي كاربر، و رتبه‌بندي معنادار نتايج جست‌وجو با توجه به نياز اطلاعاتي كاربر و نيز روابط معني‌دار بين فناوري‌هاي فواف+ داده‌هاي پيوندي در بخش اُپك، برازش مطلوب مدل ساختاري را تأييد كرده‌اند. نتايج تحليل عامل تأييدي نشان‌دهنده مطلوبيت و مقبوليت ساختار متغيرهاي مكنون در سطح شاخص‌ها و مؤلفه‌هاي مدل پيشنهادي است. مقدار نيكويي برازش مدل پيشنهادي با 0.64 برابر شده است كه نشان‌دهنده برازش قوي مدل كلي است.نتيجه‌گيري: وجود فناوري‌هاي وب معنايي در نظام ذخيره و بازيابي اطلاعات در كتابخانه به گزينش، ذخيره و سازمان‌دهي، و بازيابي معنايي اطلاعات منجر مي‌شود كه اين امر بين كاربر و نظام كتابخانه‌اي ارتباط و تعامل معنايي ايجاد مي‌كند. با توجه به برازش قوي مدل پيشنهادي در اين پژوهش، مي‌توان از آن به‌منزله مدلي متناسب با نظام ذخيره و بازيابي اطلاعات در كتابخانه براي ذخيره، جست‌وجو، و بازيابي معنايي اطلاعات استفاده كرد.