بررسي مواجهه اصل آنتروپيك و نظريه چندجهاني با براهين غايت ‏شناختي

اصل آنتروپيك بر آن است جهاني كه يك ناظر بتواند آن را ببيند، بايد سازگار با وجود آن ناظر باشد. اين اصل گاه به عنوان تبييني براي نظم موجود در جهان يا شرايط اوليه آن تلقي مي‎شود و درنتيجه تبيين غايي در اين باره را كنار مي‎گذارد. گاه نيز با ضميمه فرضيه چندجهاني، بدون اينكه ادعاي تبيين نظم موجود در جهان را داشته باشد، به عنوان چالشي در مقابل تبيين غايي شمرده مي‎شود. در اين مقاله چهار راه دفاع از تبيين غايي در مقابل اين نقدها ارائه مي‎شود و نشان داده مي‎شود كه مي‎توان بر پايه يكي از اين امور از تبيين غايي دفاع كرد: نقد فرضيه چندجهاني و توجه به تبيين وجود نظم به جاي درك نظم، برتربودن تبيين غايي نسبت به فرضيه چندجهاني در ملاك‎هاي سادگي و فراگيري تبيين، بيشتربودن احتمال تعلق يك جهان منظم به مجموعه جهان‎هاي تنظيم‎شده، نسبت به احتمال تعلق آن به مجموعه جهان‎هاي تصادفاً منظم و توجه به نظم حاكم بر مكانيزم تحقق جهان‎هاي بسيار. هر يك از اين تقريرها از نظر عدم ابتنا بر پيش‎فرض كيهان‏‏شناختي خاص، از تقرير سابق آن برتر است.