تفسير اعلميت در اجتهاد و تعيين مصداق آن و تبيين جايگاه آن در اجتهاد حقوقي

بين انديشمندان فقه و اصول در اينكه «اعلم» كسي است كه استنباط بهتري دارد، اتفاق نسبي وجود دارد. مسئلۀ مورد اختلاف اين است كه مجتهد بايد چه ويژگي‌هايي داشته باشد كه به استنباط بهتر منجر شود. به‌عبارت ديگر، چه ويژگي‌هايي بايد در مجتهد اعلم وجود داشته باشد؟ از جانب ديگر، در صورت تعيين آن صفات، چگونه و بر چه اساسي آن ويژگي‌ها را در مصداق خاص جست‌وجو و احراز كرد؟ از زاويه‌اي ديگر، مفهوم اعلميت در «شخص حقوقي» با ساختار «شورايي»، «گروهي» و «سازماني» چگونه تصور مي‌شود؟ در اين مقاله، كه از لحاظ هدف، توسعه‌اي، از لحاظ گردآوري اطلاعات كتابخانه‌اي و از لحاظ موضوع توصيفيتحليلي است، سه ويژگي براي اعلم بودن [فهم (اعم از فهم فقهي، فهم اصولي، فهم رجالي و فهم موضوعي)، حافظه و مهارت] – و چهار شاخص [سابقۀ آموزش، سابقۀ تدريس، سابقۀ پژوهش و سابقۀ اجرايي] ارائه و پس از آن به تطبيق اعلميت در مجتهد حقوقي با سه ساختار شورايي و گروهي و سازماني و مقايسۀ آن با مجتهد حقيقي پرداخته شده است.