شيوع‌شناسي و بررسي عوامل خطرساز و حفاظت‌كننده مزاحمت سايبري با رويكرد تحولي: يك مطالعه مروري روايتي

در اين مقاله با رويكردي تحولي به مزاحمت سايبري، ميزان شيوع و عوامل خطرساز و حفاظت‌كننده آن، پرداخته شد. در مطالعه مروري روايتي حاضر كه به روش متن‌پژوهي انجام شد، مقاله‌هايي كه در زمينه مزاحمت سايبري از سال‌هاي 2010 تاكنون (2020) در پايگاه‌هاي اطلاعاتي Google Scholar ،ScienceDirect ، Elsevier،Scopus ،ProQuest ،Springer ،PubMed منتشر شده بودند با جستجوي كليدواژه‌هاي Cyberbullying، Cyberaggression، cybervictimization، Cyberbullies، Cybervictims، Cyberbullyvictims، Cyberharassment و Cyber violence استخراج شدند. از مجموع 812 مقالۀ گردآوري شده، 54 مقاله شامل مقاله‌هاي پژوهشي، مروري و فراتحليل در حوزه‌ ميزان شيوع مزاحمت سايبري و عوامل مؤثر بر آن در سنين مختلف، انتخاب و به صورت كيفي و مبتني بر استنتاج محقق از منابع و متون، تجزيه و تحليل شد. يافته‌‌ها نشان داد گرچه عوامل حفاظت‌كننده و خطرساز فرديشخصيتي، اجتماعي، تحصيلي و خانوادگي زيادي وجود دارند كه با مزاحمت سايبري، در طيف گسترده‌اي از سنين مرتبط‌اند؛ ولي، پژوهش‌ها براي سال‌هاي ابتدايي و بزرگسالي محدود هستند. همچنين، به عوامل حفاظت‌كننده كمتر از عوامل خطرساز توجه شده است. با توجه به وسعت و تنوع مزاحمت‌هاي سـايبري در سنين مختلف، سياست‌ها و برنامه‌ها بايد با تفاوت‌هاي تحولي در ماهيت و شيوع مزاحمت سايبري و همچنين، عوامل خطرساز و حفاظت‌كننده كه مربوط به گروه‌هاي سني خاص هستند، هم‌خواني داشته باشد.