بررسي تحولي ميزان مسووليت‌پذيري و رابطه آن با سبك‌هاي فرزندپروري ادراك شده در ساكنان شهر يزد

مقدمه: مسووليت‌پذيري در طي دوره‌هاي مختلف زندگي انسان معاني، و ميزان متفاوتي به خود مي‌گيرد و به‌طور ويژه در دوره‌هاي اوليه زندگي، با نحوه تربيت فرزندان از سوي والدين ارتباطي تنگاتنگ دارد. در اين پژوهش، در چارچوب يك پژوهش مقطعي، تحول ميزان مسووليت‌پذيري افراد و ارتباط آن با سبك‌هاي فرزندپروري ادراك شده‌شان مورد بررسي قرار گرفت. روش: طرح پژوهش، عليمقايسه‌اي و همبستگي بوده و جامعه پژوهش، افراد دوازده تا هفتاد و پنج ساله ساكن شهر يزد در سال 1395 بود كه تعداد سي صد و پنجاه و يك زن و مرد دوازده تا هفتاد و پنج ساله در شش گروه سني انتخاب شدند. با توجه به تفاوت گروه‌هاي سني گروه اول دوازده تا سيزده ساله، گروه دوم پانزده تا هفده ساله، گروه سوم بيست تا بيست و پنج سال و گروه چهارم سي و پنج تا چهل ساله به روش نمونه‌گيري چند مرحله‌اي تصادفي، و گروه پنجم چهل و پنج تا پنجاه و پنج ساله، و گروه ششم شصت ساله به بالا به روش ldquo;در دسترس rdquo; انتخاب شدند. تمامي افراد نمونه به پرسشنامه‌ سبك‌هاي فرزندپروري ادراك‌شده و مقياس مسووليت‌پذيري پرسشنامه روان‌شناختي كاليفرنيا پاسخ دادند. نتايج: يافته‌هاي حاصل از آزمون تحليل واريانس نشان داد در ميزان مسووليت‌پذيري بين گروه‌هاي سني تفاوت معني‌دار وجود دارد؛ به اين معني كه، گروه سني پنجم بيشترين ميزان مسووليت‌پذيري، و گروه اول كمترين ميزان مسووليت‌پذيري را داشتند. به‌عبارتي، مسووليت‌پذيري از نوجواني تا سنين بزرگسالي تحولي افزايشي داشته است. در ميزان مسووليت‌پذيري افراد تحت تاثير سبك‌هاي فرزندپروري مختلف نيز تفاوت وجود داشت. ميزان مسووليت‌پذيري در افراد داراي والدين مقتدر و سختگير، بيشتر، از سبك ldquo;بي‌اعتنا rdquo; بود. بنابراين به‌طوركلي، از لحاظ سني افراد چهل و پنج تا پنجاه و پنج ساله و داراي والدين مقتدر، بيشترين ميزان مسووليت‌پذيري را داشتند. بحث و نتيجه‌گيري: يافته‌هاي اين پژوهش نشان داد بررسي‌هاي بيشتر بر روي گروه‌هاي سني گسترده‌تر، با استفاده از طرح‌هاي طولي منسجم، چشم‌اندازي كلي از تغييرات ميزان مسووليت‌پذيري در سنين مختلف؛ كه تحت تاثير تغيير سبك‌هاي فرزندپروري ايجاد شده است، به‌دست مي‌دهد تا در درازمدت در امر فرزندپروري و آموزش به والدين و سيستم آموزشي كمك كند.