اعتبارسنجي روايات سدّ الابواب و بررسي صحّت انتساب آن به خليفه اول با رويكرد تاريخي

ﺑﺮ اﺳﺎس رواﻳﺎت «ﺳﺪ اﻻﺑﻮاب»، ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش(ص) وﺣﻲ ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ درب ﺗﻤﺎم ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﺳﻮي ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد را ﺑﻪﺟﺰ درب ﺧﺎﻧﻪي ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﻴﻄﺎﻟﺐ(ع)، ﺳﺪ ﻛﻨﺪ اﻣﺎ در ﻛﺘﺐ رواﻳﻲ اﻫﻞﺳﻨﺖ اﻳﻦ رواﻳﺖ در ﻣﻮرد اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻧﻘﻞ اﺣﺎدﻳﺚ و رواﻳﺎت ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻫﻤﻮاره از ﭼﺎﺷﻨﻲ ﺗﻌﺼّﺒﺎت و ﺟﺎﻧﺐداريﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده اﺳﺖ، ﻟﺬا در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻼش ﺷﺪه ﺑﺎ روﻳﻜﺮدي ﻣﻴﺎنرﺷﺘﻪاي و ﺗﻠﻔﻴﻖ ﻋﻠﻮم ﺣﺪﻳﺜﻲ ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﺗﺎرﻳﺦ،ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ رواﻳﺖ و واﻛﺎوي اﻋﺘﺒﺎر آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﺎ ﺗﻄﺒﻴﻖ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﺎ داﻧﺶ ﻋﻠﻮم ﺣﺪﻳﺚ، ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻨﺪي و ﻣﺘﻨﻲ رواﻳﺖ ﺑﭙﺮدازﻳﻢ. ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺎﺳﺎً ﻣﻨﺰل اﺑﻮﺑﻜﺮ در زﻣﺎن ﺻﺪور اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻧﺒﻮده و در ﻳﻜﻲ از واديﻫﺎي اﻃﺮاف ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺳُﻨﺢ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﺳﺖ، ﻟﺬا ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ رواﻳﺖ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ، ﺟﻌﻠﻲ ﺑﻮده و در زﻣﺎن ﺑﻨﻲاﻣﻴّﻪ ﺑﺮاي اﻋﺘﺒﺎر ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻠﻔﺎ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ، اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻔﻮذ و ﻗﺪرت ﺑﻨﻲ اﻣﻴّﻪ و ﺛﺒﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد، ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ.