مدلول عقل و كاركردهاي آن در اصول فقه اهل سنت

از ابتداي تاريخ اجتهاد، نقش عقل در استنباط احكام، موضوعي چالش برانگيز بوده و هست. در ميان موافقان و مخالفانِ نقش عقل در فرآيند استنباط، برخي از علماي اصولي اهل سنت توانسته‌اند به دور از افراط و تفريط، نقشي كاربردي براي آن بيابند و بدون عنوان كردن بخشي مستقل براي آن در كتب و مباحث خود، از آن به عنوان ابزاري مفيد استفاده كنند. در كشاكش نقش حداقلي يا حداكثري عقل، گرچه هيچگاه به عقل آزادي تصميمگيري داده نشده است؛ اما نقش آن در به كاربردن كتاب و سنت و اجماع و قياس شرعي و غيره قابل انكار نيست. اين تحقيق به صورت تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي به بازخواني نقش عقل در اصول فقه اهل سنت در اجتهاد پرداخته و به اين نتيجه رسيده است كه بيشترين نقش عقل، در تشخيص برائت اصلي و فهم مقاصد كلي تشريع و عمليات قياس و تطبيق احكام در جامعه است.