حقوق زنان در خوانش مقاصدي «طاهر الحدّاد»

در جهان امروز، فلسفه‌ي شريعت و چگونگي تعامل شريعت(امر ثابت) با مسائل اجتماعي(در بيشتر موارد امر متغيرِ متحول) و نيز تقسيم‌بندي دين و شريعت، از جمله‌ي مهم‌ترين دغدغه‌ها و دل‌مشغولي‌هاي نوانديشان مسلمان است. بديهي است چگونگي خوانش از نص(متن ديني) و توجه به مباني و روح و مقاصد آن، در شيوه‌ي ارتباط دين و شريعت با امر واقع اثرگذار است. طاهر حدّاد با درك ضرورت وجودي اجتهاد و نيز تأكيد بر نقش اساسي شريعت اسلامي در حمايت از حقوق بشر، به بازخواني رويكردهاي پيشين در ارتباط با اين موضوع مي‌پردازد. مقاله‌ي حاضر با هدف معرفي رويكردي نو در اجتهاد فقهيمقاصدي و بازپژوهي برخي اجتهادات در حوزه‌ي حقوق بشر، با استفاده از روش توصيفيتفسيري، به تبيين آموزه‌هاي طاهر حداد پرداخته است. وي با خوانش خاصي از نظريه‌ي مقاصدي، ديدگاه‌هاي مبتني بر صورت‌گرايي و ظاهرگرايي فقهي را نقد كرده است و ميان روح دين و شريعت و مقاصد آن، با ظاهر احكام تمايز جوهري قايل شده و بيان از آن دارد كه برخي احكام در طول زمان، باتوجه به مباني و روح حاكم بر آن مي‌تواند متحول شود و در اين ميان، ثوابت دين را از متغيرات آن بازمي‌شناسد. در ارتباط با حقوق زنان، او قائل به برابري حقوق زن و مرد است؛ چه اين‌كه هدف و روح دين اسلام، در راستاي تحقق آزادي و برابري ميان انسان‌ها بوده و بر همين اساس، ضمن توجه به تفسير و خوانشي مقصدمحور، تمامي صورت‌هاي مبتني بر نابرابري ميان انسان‌ها را مغاير روح و مقاصد دين و شريعت مي‌داند.