كليدواژه :
قرآن كريم , حافظ , كنايه , رنگ
چكيده فارسي :
اگر چه رنگها در جنبه‌ي فيزيكي خود، تنها بازتاب طول موج خاصي هستند، اما در فرهنگ بشري، محملي براي بيان احساسات، توصيفات، تخيلات، رمزها و نمادها و ديگر شئونات انساني شدند. چنان‌كه هم در زبان خالق در متن شريف قرآن و هم در زبان مخلوقي چون لسان‌الغيب جايگاه معنايي ويژه‌اي يافته‌اند. چنان‌كه گاه رنگها به صورت واقعگرا و اشارات مستقيم و گاه به صورتي كنايي، محملي براي انتقال معناهاي قدسي گشته‌اند. حال سؤال اين است كه با توجه به تاثيراتي كه شعر حافظ از قرآن برگرفته است، كاركردهاي كنايي رنگها در قرآن كريم و اشعار حافظ، چه تفاوت‌ها و شباهت‌هايي با هم دارند؟ در پاسخ به اين سوال، اين پژوهش با روش توصيفي- تحليلي و تطبيقي، كه از طريق جمع‌آوري كاركردهاي كنايي رنگ در اين دو متن صورت گرفت، به نتايجي دست يافته‌است. به نحوي كه مشخص گرديد در قرآن تنها سه رنگ سفيد، كبود و سياه به صورت كنايي و به شكل كنايه از صفت به كار رفته‌اند. اما در شعر حافظ، نه تنها اين سه رنگ، بلكه رنگهاي زرد، قرمز و سبز نيز به صورت كنايي به كار رفته‌اند. همچنين رنگ كبود، به صورت كنايه از اسم و كنايه از فعل، و رنگ سياه، به صورت كنايه از نسبت، كنايه از فعل، كنايه از اسم و كنايه از صفت به كار برده شده است. بدين ترتيب كاركرد رنگها در قرآن، بيشتر بر واقع‌گرايي استوار است. حال آنكه در شعر حافظ، كثرت و تنوعات كاركرد كنايي رنگها بيشتر است.
چكيده لاتين :
Although colors are only physically reflective of a particular wavelength, in human culture they have become a means of expressing emotions, descriptions, imaginations, codes and symbols, and other human aspects. So that they have found a special semantic place both in the language of God and in the text of the Holy Qur'an and in human language such as Hafiz. Colors are sometimes realistically and sometimes ironically have become a means of conveying sacred meanings. Considering the effects that Hafez's poetry has taken from the Qur'an, it is necessary to examine the ironic functions of colors in the Holy Qur'an and Hafez's poems. This research has achieved results by descriptive-analytical and comparative methods, by collecting the metaphorical functions of colors in these two noble texts. As it turned out, in the Qur'an, only three colors, white, blue and black, are used metaphorically and in the form of "irony of adjective". But in Hafez's poetry, not only these three colors, but also yellow, red and green have been used metaphorically. Blue is used as "irony of noun" and "irony of verb", and black is used as "irony of relation", "irony of verb", "irony of noun" and "irony of adjective". Thus, the function of colors in the Qur'an is based more on realism. However, in Hafez's poetry, the multiplicity and variety of ironic functions of colors is more.
