بازخواني تحليلي براهين فلسفي توحيد ربوبي با تكيه بر مباني حكمت متعاليه

Analytical Retelling of the Philosophical Arguments of Monotheism of Divinity Based on the Principles of Transcendent Wisdom

فلسفه، در تبيين اصول اعتقادي از جايگاه ويژه اي برخوردار است. از جمله اصول اعتقادي، اصل توحيد است كه در بخش الهيات بالمعني الاخص مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد. از ميان معاني گوناگون توحيد، آن چه كه در آموزه هاي ديني روي آن بسيار تاكيد شده و اساس دعوت پيامبران را تشكيل داده است، توحيد ربوبي مي باشد. با اين وجود، براهين فلسفي توحيد ربوبي از سوي پژوهشگران به صورت منسجم و مستقل مورد تحليل و بررسي قرار نگرفته و استدلال هاي عقلي و فلسفي آن در قالب مجموعه اي مستقل گردآوري نگرديده است. ازاين رو در جستار حاضر، تلاش شده است با تكيه بر روش تحليل فلسفي، كه بر مباني حكمت متعاليه استوار است، و با هدف بازخواني دقيق دلايل توحيد ربوبي و اعتبارسنجي برخي از دلايل، استدلالهاي عقلي توحيد ربوبي، مورد بازخواني و تحليل قرار گيرد. در پايان اين نتيجه به دست آمده است كه بر اساس اصل تعلقي بودن وجود معلول، كه از مباني حكمت متعاليه شمرده مي شود، همه معلول ها، عين فقر و وابستگي به واجب الوجود بوده و هيچ گونه استقلالي ندارند، از اينرو خالقيت و ربوبيت حقيقي و استقلالي منحصر به خداوند متعال خواهد بود. همچنين برخي از براهين توحيد ربوبي كه بر اصول فلكيات قديم، استوار شده است، مورد نقد قرار گرفته و در همين راستا، براي تصحيح برهان، حد وسط «وحدت نظام عالم» جايگزين حد وسط «وحدت عالم»، گرديده است.

The principle of monotheism in the knowledge of the word, which is responsible for proving, explaining and defending the principles of belief, has a special status as the fundamental principle. The importance of monotheism as an underlying principle is to a degree that is the basis of religious teachings. Among the various meanings of monotheism, what is emphasized in religious teachings and which is the basis of the invitation of the prophets is monotheism. In this article, the rational arguments of Muslim philosophies have been discussed and evaluated in the demonstration of monotheism. The principle of monotheism in the knowledge of the word, which is responsible for proving, explaining and defending the principles of belief, has a special status as the fundamental principle. The importance of monotheism as an underlying principle is to a degree that is the basis of religious teachings. Among the various meanings of monotheism, what is emphasized in religious teachings and which is the basis of the invitation of the prophets is monotheism. In this article, the rational arguments of Muslim philosophies have been discussed and evaluated in the demonstration of monotheism.