واكاوي تصويرسازي ملاصدرا از اخلاق برپايه رويكرد سنجش‌گرايانه فلسفي در پرتو آراء انديشمندان

Analyzing of Mulla Sadra’s conceptualization of morality in Comparative Classification of views of thinkers

ملاصدرا تعريفي از اخلاق ارايه كرده است كه براساس طبقه بندي اين جستار، تعريف به صفات دروني و ملكه انگاري اخلاق است، اما ملكه نزد وي كه بنابر حركت جوهري قايل به صورت باطني متمايز در هر مرتبه است، متمايز از ملكه ي پارادايم مشايي است. اين مقاله با گذار از تحليل تعريف وي، در پرتو گفتگوي اثربخش ميان صدرا و انديشمندان، مقايسه تطبيقي و تحليل مباني فلسفي او، به بازسازي و به-روزرسازي تلقي صدرا از اخلاق پرداخته است. همچنين بازنمايي انگاره صدرايي براساس عوامل و مبادي رفتار اخلاقي كه در ساير علوم اهميت دارد، از وجوه نوآورانه اين جستار است: اخلاق، نوعي بروز و ظهور مرتبه وجودي فرد است، در پاسخ به مواجهات او با موقعيت ها، مسايل، تعارض ها و يا آن چه متضمن يك نيت، تصميم گيري يا انجام فعلي اختياري است، در بستري از آنچه در استدلال خويش يا جامعه، خوب و بد شناخته مي شود كه فرد در ارايه اين پاسخ از تمامي ظرفيت هاي دروني و دروني شده وجودي خود (شناخت و ابزارهاي معرفت، نيروهاي سرشتي، انگيزش و عاطفه، نيروهاي بدني و...) و البته با اولويت مبادي فكري، بهره مي جويد و اين پاسخ به اشكال مختلفي چون رفتار بيروني و يا نوعي گفتگوي با خود (تفكر، تصميم و استدلال اخلاقي، نيات) و ديگران (با انواع زبان) نمود مي يابد.

Mulla Sadra has presented a definition of morality which according to innovative classification of this article is define to internal qualities and actually rooted ability of human soul of which moral behavior originates (Malake) that is similar to Mashaie’s definitions. But analyzing of Sadra’s philosophical foundations such as substantial motion shows basic differences in his conceptualization of Morals. This article tries to representation and upgrade of Sadra’s definition of morality with comparative method. Also presenting a definition according to agents and factors of moral behavior which is important in other sciences is innovation of this article. Morality is a kind of appearance of degree of being (existence), in response to confronting and facing situations, problems, conflicts or what includes an intention, decision-making or doing conduct (act) which is optional, In the context of what is considered good or bad in his argument or society, that the individual uses in his response to all his internal capacities (such as Knowledge and knowledge tools, forces of nature, motivation and affection, physical forces and etc.) an‎d of course, with the priority of intellectual thought and this answer is expressed in various ways.