استلزام ارتباطي در گفتگوهاي صورت گرفته در سوره آل عمران

Communication in conversations in Sura al-Imran According to Paul Gerais's theory

كاربردشناسي‌ زبان، يكي‌ از دانش‌­هاي بين‌ رشته‌­اي است‌ كه‌ هدف آن، تأمل‌ و دقت‌ در رابطه‌ با سازوكار ساختار و عناصر سازنده يك‌ متن‌ براي درك بهتر چگونگي‌ روند تكوين‌ معني‌ و معاني‌ نهفته‌ در آن است‌ و يكي‌ ازجنبه‌­هاي كاربردشناسي‌ زبان، بررسي‌ معاني‌ ضمني‌ پاره گفتارها و معاني‌ بافتي‌ است‌. در نظر قران، انسان موجودي گفت‌­وگو محور محسوب مي‌­شود، چرا كه‌ خداوند در انتقال حقايق‌ و مصالح‌ انسان همواره اين‌ راه را برگزيده است‌ و در ارتباط با پيامبرانش‌، اولين‌ و بهترين‌ راه را براي انتقال انديشه‌ و حل‌ اختلاف­ها و رسيدن به‌ نقطه‌ مشترك را گفت‌­وگو مي‌­داند؛ هربرت پل گرايس از فيلسوفان تحليلي زبان شناختي است كه متناسب با اين ديدگاه درباره مكالمات و كنش­هاي زباني و معناي غيرمستقيم و ضمني انها ارائه نظر كرده و نظريه او به اصول همكاري گرايس معروف شده است. گرايس مكالمه را رفتاري هدفمند و عقلاني و نوعي تعامل مبتني بر همكاري مي­داند. طبق نظريه وي هر گفتگوي موفقي مبتني بر رعايت 4 اصل همكاري (كميت، كيفيت، ارتباط و روش) مي­باشد و هر گونه عدول از اصول چهارگانه چنانچه مبني بر قرينه و غرض مشخصي و منطقي باشد منجر به استلزام ارتباطي مي­گردد. اين جستار در پي بررسي مكالمه ­هاي موجود در سوره آل­عمران در قران كريم بر پايه نظريه قواعد گرايس به روش توصيفي_تحليلي است. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي­دهد كه در آيات 35 تا 49 سوره آل­عمران از 4 اصل همكاري تخطي صورت گرفته و اصل كميت در گفتگوي همسر عمران نسبت به اصول ديگر از بسامد بيشتري برخوردار است.

Linguistics is an approach to the study of language that examines the relationship between language and the mind and its social experiences; Cognitive linguistics is one of the interdisciplinary sciences that aims to reflect on the mechanism of the relationship between the structure and the constituent elements of a text to better understand and how the process of completing the meaning hidden in it. Herbert Paul Grace is one of the linguistic analytical philosophers who has commented on conversations and their indirect and implicit meanings in accordance with this view, and his theory is known as Grace's principles of cooperation. Grace sees conversation as purposeful behavior and a form of collaborative interaction. According to his theory, any successful dialogue is based on the observance of four principles of cooperation (quantity, quality, communication and method) and any deviation from the four principles, if it is based on symmetry and logic, leads to communication implication. This article seeks to study the conversations in Surah Al-Imran in the Holy Quran based on the theory of Grace's rules in a descriptive-analytical manner. The results of the research show that in verses 35 to 49 of Surah Al-Imran, 4 principles of cooperation have been violated and the principle of quantity is more frequent in the conversation of Imran's spouse than other principles.