كليدواژه :
صلح , ملاصدرا , كثرت‌گرايي , كرامت انساني , رحمت الهي , گالتونگ , خشونت فرهنگي
چكيده فارسي :
يوهان گالتونگ، صلح پژوه شهير نروژي، سه ضلع براي خشونت قايل است: مستقيم، ساختاري و فرهنگي. خشونت فرهنگي به نوعي از خشونت اطلاق مي شود كه در بستر يك فرهنگ مجاز شمرده شده و ارتكاب آن منفي و ناشايست به حساب نيايد و ضمنا زمينه ساز يا توجيه گر ساير انواع خشونت باشد. در ديدگاه گالتونگ فرهنگ شامل ايديولوژي، مذهب، زبان، هنر و... است كه در اين نوشتار به تناسب نظام فكري صدرايي تنها به جنبه هاي الهياتي فرهنگ مي پردازيم و از جنبه هاي ديگر صرف نظر مي كنيم. خشونت ديني گونه اي از خشونت فرهنگي است كه در آن يك «دين» به خشونت مشروعيت مي بخشد. ديدگاه مرتكبان چنين خشونتي حق مطلق دانستن خود و باطل مطلق دانستن ديگران است كه باعث مقدس شمرده شدن خشونت و عدم تحمل غير مي گردد. نوشتار حاضر بر آن است كه نشان دهد در نظام فكري صدرايي، اصولي تاثيرگذار براي كاهش اين نوع از خشونت وجود دارد. صدرالمتالهين در كنار رد كثرت گرايي معرفتي، معتقد است اكثر انسان ها از نجات اخروي بهره مند خواهند شد- كه نوعي كثرت گرايي نجات شمرده مي شود. چنين نگاهي با وسيع كردن دايره تحمل ديگران زمينه كاهش بسياري از خشونت هاي ديني و به تعبير گالتونگ خشونت هاي فرهنگي را فراهم مي آورد. همچنين كرامت ذاتي كه صدرالمتالهين براي انسان قايل است، مانعي استوار در برابر خشونت ديني به شمار مي آيد. به علاوه، رحمت واسعه الهي و خليفه الله بودن انسان موجب مي شود رحمت انسان ها نسبت به مجموعه مخلوقات از غضبشان پيشي بگيرد و در نتيجه خشونت جاي خود را به صلح و دوستي بدهد. قابل تحميل نبودن دين هم از مباني فكري صدرا در اين زمينه است. اين اصول را مي توان با استفاده از مباني اصالت وجود، تشكيك در وجود، مساوقت وجود و خير و نيز حركت جوهري از آراء ملاصدرا برداشت كرد.
چكيده لاتين :
The famous Norwegian pacifist Johann Galtung considers violence to have three sides: direct, structural and cultural. Cultural violence refers to a type of violence that is allowed in the context of a culture and its perpetration is not considered negative and inappropriate, and also is the cause or justification of other types of violence. In Galtung's view, culture includes ideology, religion, language, art, etc. In this article, in accordance with Sadra's intellectual system, we will deal only with the theological aspects of culture and ignore other aspects. Religious violence is a form of cultural violence in which a "religion" legitimizes violence. The view of the perpetrators of such violence is knowing oneself as the absolute right and considering others as the absolute void, which leads to the sanctification of violence and intolerance of others. The present article aims to show that there are effective principles for reducing this type of violence in Sadra's intellectual system. In addition to rejecting epistemic pluralism, Sadra believes that most human beings will benefit from salvation in the hereafter - which is considered a kind of salvation pluralism. Such a view, by broadening the tolerance of others paves the way for the reduction of religious violence, and in Galtung's words, cultural violence. Also, the inherent dignity that Sadra bestows on human beings is a strong obstacle to religious violence. In addition, man's vast divine mercy and being the caliph of God cause human mercy to outweigh their anger towards the creatures, and as a result, violence gives way to peace and friendship. The impossibility of compulsion in religion is also one of Sadra's intellectual principles in this regard. These principles can be deduced from the principles of the authenticity of existence, gradation in existence, the concoimtance of existence and goodness and the substantial motion.
