طبقه‌بندي و تحليل گونه‌شناختي سفالينه‌هاي تپه مود B شهرستان سربيشه - خراسان جنوبي

Classification and Typological Analysis of the Ceramics from Mud B Mound, Sarbisheh County, South Khorasan Province

بررسي سفالينه‌هاي باستاني در مطالعات باستان‌شناختي اهميت بسزايي دارد،به نحوي كه بسياري از دوره‌بندي‌هاي تاريخي بر اين مبناصورت مي‌پذيرد. علاوه بر آن،با مطالعه بر روي سفالينه‌ها مي‌توان به انواع سبك‌ها، گونه‌ها و تكنيك‌هاي منطقه‌اي آن پرداخت. از آنجا كه سفال اشكاني بر اساس تقسيم‌بندي هرينك داراي تنوع بيشتري بوده و در اين دوره از سبك‌هاي يكساني استفاده نمي‌شده؛ بنابراين بررسي ومطالعه بر روي سفالينه‌هاي اين دوره براي شناخت هرچه بهتر سبك‌هاي محلي و منطقه‌اي ضروري مي‌نمايد. در در اين بين خراسان جنوبي يا همان قهستان باستان، بر اساس نوشته‌ها و كتيبه‌هاي به جاي مانده نشان مي‌دهدكه يكي از ايالات مهم اشكانيان در شرق ايران بوده است. براين اساس، در اين پژوهش سعي گرديد كه به بررسي و مطالعه سفال‌هاي بدست آمده از تپه مودB كه يكي از تپه‌هاي باستاني شاخص دوره اشكاني در خراسان جنوبي است، پرداخته شود. هدف از انجام اين پژوهش كه به روش تطبيقي -تحليلي صورت مي‌پذيرد، معرفي گونه‌هاي غالب سفالي، گاهنگاري و بررسي ارتباطات/‌برهمكنش هاي فرهنگي اين منطقه با مناطق همجوار است. در اين پژوهش، ابتدا 85 قطعه سفال شاخص از سطح تپه مودB جمع‌آوري و سپس گونه‌شناسي و گونه‌شناختي گرديد كه بر اساس آن نتايج زيرحاصل شد:1- اين تپه داراي سه گونه سفال لوندو،داغدار و سفال ساده بدون لعاب مي‌باشد.2- به لحاظ گاهنگاري سفالينه‌هاي مورد مطالعه تاريخي برابر با اوايل اشكاني تا اوايل ساساني را نشان مي‌دهند. 3- در آخر نيز مطالعه و مقايسه تطبيقي سفالينه‌ها نشان مي‌دهد كه بيشترين ارتباط فرهنگي را با مناطق همجوار همچون سيستان، بلوچستان و خراسان بزرگ دارا بوده است.

Investigation of ancient pottery is considerably important in archaeological studies In addition, studying the ceramics; we can examine their different kinds of regional styles, types and techniques. Since according to Hernik’s classification the Parthian pottery has had a greater diversity and not the same styles were used during this period, investigation and study of the ceramics of this period is essential in order to better understand the local and regional styles of this period. Meanwhile, according to the surviving texts and inscriptions, South Khorasan or the ancient Qahestan has shown to be one of the important Parthian states in eastern Iran. Therefore, in this research, it has been attempted to study the pottery obtained from Mud B mound, one of the typical ancient hills of the Parthian period in South Khorasan. The purpose of the present research, which is conducted using a comparative-analytical method, The answer to the questions raised is: 1- What was the dominant pottery in this area? 2- Which regions have had the most cultural interactions?In this study, initially 85 typical pottery pieces were collected from the surface of Mud B mound during the educational excavation of Birjand University and then the ceramics gathered through this excavation were undergone a typological study according to which the following results were obtained: 1- This mound includes three pottery types, i.e. Lundo, Burnished War and non-glazed plain, among which the plain non-glazed pottery is one of the dominant pottery types of this hill. 2- Chronologically, the examined pottery exhibits a date from the Parthian to the early Sassanid period. 3- Mud B mound had the highest degree of cultural connection with neighboring regions such as Sistan, Baluchistan and the Greater Khorasan.