مطالعة گچبري‌هاي مكشوفه از محوطة اسلامي شاه نشين فريم

A survey of in the fascias of farim’s monarchic surrounding

در سال ???? طي گمانه‌زني‌هاي انجام شده در اطراف برج رسكت (واقع در روستاي فريم، بخش دودانگة شهرستان ساري) فضايي ستون‌دار از زير خاك سربرآورد، كه كاوشگر آن را شاه‌نشين ناميد. پس از آن سه‌فصل كاوش جهت بررسي‌ و مطالعة بهتر بخش هاي مختلف اين فضا در سال‌هاي ????، ???? و ???? صورت گرفت، ماحصل آن آثار سفالين، شيشه، ميخ‌هاي آهني و قطعات گچبري بسيار زيبايي است كه از محوطة مذكور بدست آمده است. با توجه به سكة مكشوفه از دورة‌‌ آل‌بويه در اين محوطه و به عقيدة كاوشگر آن قدمت اين بنا به اواسط قرن چهارم هجري بر مي گردد. از مهم ترين يافته‌هاي باستان‌شناسي اين محوطه قطعات گچبري آن است كه به لحاظ زيبايي بصري، تركيب‌بندي نقوش و كاربرد نقوش گياهي و هندسي يكي از نمونه‌هاي عالي اين هنر در صدر اسلام به حساب مي آيند كه انتقال دستاوردهاي هنري دورة ساساني به وضوح در آن مشهود است. پژوهش حاضر كه براساس هدف از نوع تحقيقات بنيادي و از نظر ماهيت و روش از نوع تاريخي است، برمبناي طبقه‌بندي، گونه‌شناسي و تاريخ‌گذاري نسبي محوطه، بر ميزان تأثير و تأثر نقوش گچبري‌هاي محوطة مذكور را با دوره ساساني و محوطه‌هاي اوايل دوران‌اسلامي مورد سنجش بررسي قرار دهد. نتايج مطالعات بيانگر آن است كه، نقوش به كار رفته در گچبري هاي مكشوفه از محوطة شاه نشين تا حدود زيادي به نقوش گچبري به كار رفته در تزيينات بناهاي قرون اولية اسلامي شباهت دارد و اين نقوش نيز خود متأثر از نقش مايه هاي تزييني دورة ساساني مي باشد.

In ????, a speculation was carried out around the tower of Rasht (located in the village of Farim, Dudange district of Sari city) from the underground soil, which the explorer called the Shahneshin. After that, the three sections were explored in order to study and study the different parts of this space in the years ????, ???? and ????, including the works of pottery, glass, iron nails and very beautiful pieces of plaster obtained from the above mentioned area.According to the archeological section from the period of Al buya in this area and according to the probe, the dating of this building dates back to the middle of the ?th century AH. One of the most important archaeological finds of this site is that, in terms of visual beauty, the combination of motifs and the use of plant and geometric designs is one of the great examples of this art at the height of Islam, which is obviously evident in the transmission of Sassanid artistic achievements.The results of the studies indicate that the designs used in the archery gilding from the Shahneshin area are largely similar to the patterns used in the decoration of the buildings of the early Islamic Ages, and these motifs themselves are influenced by the role of the decorative motifs of the Sasanian period