اثر پارامترهاي محيطي بر صفات ريختي ماهي سفيد نمك (Squalius namak, Khaefi et al., 2016) در رودخانه جاجرود

Effects of environmental parameters on morphological traits of Squalius namak in the Jajrood River

شكل بدن ماهيان تحت تاثير شرايط محيطي تغييرپذير بوده و در مطالعات ريخت‌سنجي كمتر به نحوه ارتباط ويژگي ­هاي ريختي با فاكتورهاي محيطي پرداخته مي ­شود. بنابراين اين مطالعه با هدف بررسي تغييرات شكل بدن جمعيت‌هاي مختلف ماهي سفيد نمك Squalius namak متأثر از فاكتورهاي محيطي رودخانه جاجرود و ارزيابي سهم هر يك از اين فاكتورها در تغييرات ريختي به اجرا درآمد. براي اين منظور تعداد 103 ماهي سفيد نمك از رودخانه جاجرود جمع‌آوري شدند. فاكتورهاي محيطي شامل سرعت جريان آب، عمق، دما، pH، اكسيژن، قطر سنگ بستر، EC و TDS در محل نمونه ­برداري ثبت شدند. از نمونه‌ها عكس برداري شدند و تعداد 13 لندمارك براي استخراج داده‌هاي ريختي در روش ريخت‌سنجي هندسي با استفاده از نرم افزار TPSDig2 رقومي و 17 صفت اندازشي به عنوان داده‌هاي ريخت‌سنجي سنتي اندازه‌گيري شد. داده‌هاي هندسي با بسته Geomorph در نرم‌افزار Rمورد آناليز قرار گرفتند. رابطه بين صفات اندازشي در روش ريخت‌سنجي سنتي و متغيرهاي محيطي با استفاده از رگرسيون حداقل مربعات جزئي دوبلوكه آناليز شدند. نتايج نشان داد كه همبستگي مثبت معني‌داري بين متغيرهاي ريخت‌سنتي و متغيرهاي محيطي وجود داشت. قطر سنگ بيشترين رابطه‌ي مثبت معني‌داري با صفات اندازشي شامل طول پيش باله پشتي، طول پيش باله‌ي سينه‌اي داشت. در رابطه با ريخت‌سنجي هندسي، بيشترين رابطه‌ي مثبت معني­دار با عمق رودخانه مربوط به لندمارك‌هاي شماره 4، 9، 5 و 6 بود. مطالعه حاضر نشان داد كه (چندشكلي) ريختي تحت تاثير فاكتورهاي محيطي در سفيد ماهيان نمك در رودخانه جاجرود وجود دارد.

Fish shape is influenced by variable environmental parameters and in morphological studies, the relationship between the morphological features and environmental parameters are barely investigated. Therefore, the present study aimed to investigate the body shape of Namak Whitefish (Squalius namak) being influenced from environmental factors of the Jajrood River and also evaluate the contribution of each factor in shape variation. 103 specimens were collected from the Jajrood River. The environmental factors, i.e. water velocity, depth, temperature, pH, oxygen, the diameter of substrate stones, EC and TDS were record in the sapling points. The specimens were photographed and 13 landmarks for the geometric morphometric methods using TPSDig2 and 17 distance features for traditional morphometrics were measured. The geometric morphometric data were analysed using the package Geomorph in R software. The relationship between distance features in the traditional morphometric and the environmental factors were examined using two-block partial square regression. That was a positive significant correlation between the variables of traditional morphometrics and the environmental factors. The diameter of stone had the greatest positive significant relationship with the morphological features including pre-dorsal and pre-pectoral lengths. As to the geometric morphometrics, the greatest positive relationship was found between the depth and the landmarks 4, 9, 5 and 6. The present study indicated that there was polymorphism in Namak Whitefish because of environmental factors.