مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - حكمراني محلي آب در ايران: پيامدها و توصيه‌هاي سياستي

چكيده فارسي :

مفهوم "حكمراني محلي آب" در ايران مورد توجه ذي‌مدخلان متعدد از جمله سياست‌گذاران مي‌باشد. مطالعات ميداني نشان مي‌دهد كه حكمراني مشاركتي مبتني بر جوامع محلي نه فقط مورد تأييد پژوهشگران، بلكه كارشناسان دستگاه‌هاي دولتي، سمن‌ها و نمايندگان جوامع محلي است. اما در ايران سعي جدي براي ايجاد اين نوع حكمراني نشده است. عده‌ي زيادي از سياست‌گذارن موثر و با نفوذ معتقد هستند كه نگاه ملي و منافع ملي قرباني نگاه و منافع محلي مي‌شود. بنابراين، تمركزگرايي در مديريت آب در ايران كه گفتمان غالب است مانع از ايجاد حكمراني محلي آب شده است. در اين مقاله، اين موضوع با توجه به حوزه‌هاي قضايي و رويكرد حقوقي بازنمايي مي‌گردد. پيامدهاي سياستي در قبال مسائل مهم حقوقي از جمله مالكيت آب و فرهنگ سياسي با توجه به مسايل و چالش‌ها حكمراني آب در حوضه‌هاي آبريز (با نگاه ويژه به درياچه اروميه) بررسي مي‌شود. هدف گفتمان‌سازي براي سياست‌گذاري پايدار در حكمراني منابع آب و خاك مي‌باشد. حكمراني محلي آب به معناي استقلال از حاكميت مركزي يا هرج و مرج سياسي نيست. اين امر مستلزم به رسميت شناختن نهادهاي غيررسمي و محلي در چارچوب حقوقي با در نظر گرفتن مؤلفه‌هاي فرهنگي و اخلاقي مي‌باشد. بنابراين، استدلال مي‌شود كه علاوه بر واقعيت‌هاي اجتماعي-اقتصادي و سياسي، گفتمان‌هاي فرهنگي و اخلاقي بايد در استراتژي مبتني بر مشاركت چندجانبه براي اجراي موفقيت‌آميز سياست‌هاي عمومي در زمينه آب و خاك مورد توجه قرار گيرد.